Page 147 - Việt NamVăn Minh Sử

nền nếp ớ làn2 cũ. Sự chnyen dịch này là con cháu tronỵ họ cluiyển dịch
di, còn gốc ízác vần còn imuyèn ơ làng cCí. Khi 2ÌỔ. ncày lêi. imười la di
Ihãni vicnc nhau, rồi dựii2 vợ sá chổim cũns lại lựa chỗ ở nsLiyèn quán,
có khi xin cá duệ hiệu vị Ihần làng cũ dế ihờ nữa.
Bày aiừ còn nhữnc làna, có lẽ là xưa nhất, nhà ở choán ca ngọn đổi
cứ xếp chổng lổn nhau thành từng bậc bên .sườn dồi. trông rất dẹp, như
những làng Ngọ Xá (lổng Phù Lưu Tế. phủ Mỹ Đức, Hà Đông), làng Hà
Xá (tổng Trinh Tiết, cũng ờ Mỹ Đức. Hà Đông) làng Đổng Lư ( tổng
Tiên Lữ, phú Ọuốc Oai. Son Tây), làng Sơn Lộ. làng Thổ Ngoã. hàng Tiên
LCr, làng Phưong Khc (cũng ớ Quốc Oai, Son Tày). Không có nhà nào án
ngữ nhà nào. Từ dưới lên trên theo dirờng dồi ngoằn ngoéo, nền nhà và
sân trước được vạc dât ở dổi ra dc dáp bàng. Mái nhà nọ ở bậc dưới xấp xi
dến chân nén nhà kia ử bậc trên. Nhà nào cũng trông ra khoáng trời rộng,
không bị cái gì vướng mắt. Xung quanh ở nhà dưới, ở cá trên, là cây
cối. hoa lá rực rỡ muôn màu. Đi trong đường làng uốn lượn ngoằn
ngoèo dưới bóng mát cua những tán cây lớn, nhìn lên trên là nhà với
sàn lộ thiên bên nhũng cày cảnh dủ màu in trôn nén đất của sườn dồi.
cứ hun hút lên dần. Nhà không ngay hàng thảng lối nhàm mắt. mà đột
ngột hiện ra thật là vui. Nhìn xuống dưới là những nóc những mái nhà.
những sân lộ thiên với những cây cao bóng mát in hình trôn nôn trời và
xa xa bên dưới là đổng ruộng.
Có những làng khác, nhà (V chi choán một vòng riềm từ lưng chừng
dồi xuống tới chân, còn trên dinh dổi trồng trọt hoa mầu. với những thửa
dâì lượn tròn theo dịa hình cúa dồi. và những hàng cây trổng cũng lượn
tròn như thế. Đó là những làng trên dổi Bồ Sơn, tổng Khắc Niệm, huyện
Võ Giàng, Bác Ninh, làng Hiền Ngang, làng Vãn Khám cũng ở dây, Vtà
làng Long Khám ở Tiên Du Bãc Ninh.
Lại cũng có những làng khác, nhà tụ ca trên đỉnh đồi bằng phẳng
còn từ sườn dồi xuống tới chân dể trồng trọt. Trỏng những dường bờ
ruộng với những đường cây uốn lượn lự nhiên theo hình của dổi đã như
bức tranh vẽ. Đó là những làng Bá Hạ (Tổng Son Lôi, huyện Bình Xuyên,
Vĩnh Yên) làng Hạ Lôi (tổng Cần Kiệm huyện Thạch Thất, Sơn Tây) làng
Thượng Lâm (tổng Viên Nội. phủ Mỹ Đức, Hà Đổng) và làng Tuy Lai
(tổng Tuy Lai cũng ở Hà Đông).
Đấy là những làng mà hồi người ta tới ở, dưới chân đổi còn bị ngập
nước, nhất là vào mùa nước lớn, hiện còn thấy ở Vĩnh Yên, Phúc Yên, Phú
Tliọ, cùng vùng phía Bác sông Cầu. Rồi dán dần sau dó, đất bổi xa hơn, nhờ
biết cách đắp bờ tháo nước Vcà người đông hcm cần nhiều đất đế ở hon, người
ta mới ở lan toá xuống nhũng giồng cao và xuống giữa đồng bằng.
' 5 4