Page 152 - Việt NamVăn Minh Sử

\Lioim đãi đo, nên phái liếl kiệm để làm Ihấp, làm bàns tre và bó cái sàn,
bỏ luôn vách bàng nứa đan (cũng chí sần rừns mới sán) để làm bằng vách
đâì. mái cũng bỏ luôn nứa mà làm bàng dạ hay làm bằnc cỏ tranh. Rất
nhiều nhcà làm cột kèo hoàn toàn bằng tre, không có một tí gõ nào cả, như
thê để tạo thành kỹ thuật kiến trúc nhà tre, để sau thành cách điệu cho ca
nhà sỗ. nhà gạch.‘”

Trc cũiig là giống cây có nhiều loại. Mỗi loại được dùng làm một bộ phận ricns
trons một cái nhà. Tre vầu, Ire bương có đường kính lừO,l.‘ĩm đến 0.20m dùng làm
cột. Tre mỡ đường kính 0,1 Om tới 0.15m dùng làm kèo. Trc hóp, tầm vông đường
kính O.O.^ĩm dến 0.08m dùng làm dòn lay, khung cứa, dừng vách. Tre lao màn,
dường kính 0 .0 Im dến 0,02m làm nẹp. làm song cửa sổ. tre giang dùng che làm lạt
buột chật như mây v.v... Còn trc lồ ô, mạnh tông, tre gai, nứa, trúc... có tới 36 loại.
Tre cột nhà phái lựa thứ 6. 7 tuổi. Đến cỡ năm thứ 3, người ta leo thang lên
chặt đoạn ngọn dùng vào các việc khác, còn doạn gốc dê lại cho đến tuổi thật già.
Khi dán goc phai dán vào mùa xuân, tháng giêng, hai là mùa khô. cây không
còn chứa nước ớ trong, rồi đem ngàm xuống đáy ao bùn ca nãm, có khi chưa được
luối làm nhà thì hai hay ba năm, rồi mới vớt lên đế làm thì tre sẽ khổng bị mọt.
Giông cây này là giống cây trồng không mặt công phu gì nhiều, thường dược
trồng làm hàng rào nhà và hàng rào của làng. Mỗi năm lại V ('tt bùn ao vật lên đáp
cho nó. Nó sẽ ra măng đê ăn và phơi khô cũng dế ăn. Măng nào già không kịp ãn
thì mọc thành cây. Cây chen nhau lạo thành một hàng rào thiên nhiên, người không
thế chui lọt. mà cũng không dễ gì chặt phá dược.
Nhờ là giống cây phổ thông dẻ có ở ngay quanh nhà, nên tất cá các dồ dùng
của người Việt Nam xưa đều đã làm bằng tre cá, trừ những thứ bắt buộc phải bằng
sát. Cái nhà bằng tre cũng là sán phám tất nhiên của khu vực địa dư, có thiên nhiên
dãi ngộ giống cây dặc biệt áy.
Đề có thêm ý niệm vé giốns cây đặc biệt này la nhớ;
Ong nứa: ở trons ruột nó có chất muối tháo mộc, là cái lớp tinh trắng, người
la cạo ra ăn thấy mặn, khi dốn tre nứa đứt tay thì láy linh â'y ra mà đắp vào là cầm
máu. Người sơn cước cho gạo nếp và nước vào ống nứa nấu cơm, ăn ngon hơn là
nàu bãnư nồi vì có thêm chất dậm ấv.
Trúc lich: Là thứ mãng trc «ai nhỏ và dài, ăn không ngon nhưng khi có
nsười nhà hấp hối, lấy ra văt nước cho uống thì tính lại.
Hoa tre: Nhữns năm thật là hạn hán, đất khỏ cằn mãng không mọc được, tre
bật ra hoa dế rồi tàn rụi. Hoa và hột ấy bay di de truyền giống. Kinh nghiệm cho
thấy hễ tre có hoa là mất mùa. Người Tàu dùng hoa dế ướp thành một thứ trà gọi là
thiên hoa trà, theo lời họ dồn thì người già lão uống sẽ hổi xuân.
Lá tre. Dùng để nấu nước xông dể bị cảm nắng và cho ngựa ăn, lá lớn dùng
gói bánh.
Độc dược: Người la lấy râu và lông mép con cọp cắm vào măng dương mọc
thì toàn cá cây măng ấy thối và náy ra một giống sâu, doạn dem con sâu ấy ra nơi
khác nuôi cho nó ia ra phán, rồi lấy phân ấy dùng làm dộc dược, ai bị đầu độc thì
không thè chữa khỏi. ^
160