Page 393 - Các Tổng Tư Lệnh Chiến Trường Nhật Pháp Trong Cuộc Chiến Tranh Xâm Lược Việt Nam

386

VIII

avarre thay đổi rất nhiều sau bại trận. Nghe nói ông ta đã
Nnghĩ đến chuyện tự tử. Có tin đồn một sĩ quan đã gửi cho
ông một cái hộp đựng khẩu súng lục nhưng ông vẫn sống như
thường. Ông ta vẫn tin ông chỉ bị một thất bại chiến thuật và
giành đưỢc một thắng lợi chiến lược. Chín năm sau, ông ta vẫn
nói với một nhà báo: “Dù xảy ra điều gì đi nữa, Điện Biên Phủ
vẫn khiến cho Việt Minh phải từ bỏ ý đồ tổng tấn công ỏ vùng
châu thổ”. Navarre khẳng định là đã làm theo chỉ thị của chính

phủ với nghĩa vụ của một quân nhân.
Trong cuốn hồi ký Thời điểm của những sự thật của
Navarre do Nhà xuẫ"t bản Plon, Paris ấn hành năm 1979, ông ta
đã tự thú: “Đã bao lần tôi phát ghen với ông Giáp”. Ghen với
tướng Giáp vì ông chỉ huy một đạo quân toàn những “chiến
binh thượng hảo hạng”. Ghen với tướng Giáp vì ông là một
nhân vật kết tinh txi tuệ Việt Nam, biểu hiện tập trung ý chí

quyết chiến quyết thắng của nhân dân Việt Nam, đường lối
quân sự, nghệ thuật quân sự Việt Nam, mặc nhiên Navarre tự
thừa nhận sự bất tài của ông ta và ít nhiều cũng tự nhận thức
đưỢc nguyên nhân cơ bản dẫn tới những thất bại chiến lược của
ông ta, sự sụp đổ của Tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ và sự
cáo chung của chủ nghĩa thực dân trong phạm vi thế giới.
Đe biện minh cho đường lối hành động của mình, cũng

trong cuốn Đông Dương hâp hối {ƯAgonie de ĩ Indochine),