Page 119 - Văn Hóa Ứng Xử Việt Nam Hiện Nay

N guyên Thanh Tuấn

văn hóa bác học đã được dân gian hóa. Cách thức truyền
bá, lưu hành văn hóa bác học cũng bằng cách truyền
miệng, chép tay như văn hóa dân gian. Cùng với thời gian,
các tác phẩm văn học bác học có nhiều dị bản như các tác
phẩm văn học dân gian, và bởi nhiều lý do người ta quên
tên tác giả của không ít tác phẩm văn học bác học. Nhiều

tác phẩm thơ, phú, nhất là truyện thơ, đã trở thành tác
phẩm khuyết danh, rồi từng bước được dân gian hóa.
Bên cạnh hiện tượng dân gian hóa tác phẩm văn học

bác học là hiện tượng bác học hóa tác phẩm văn hóa dân
gian do các nhà trí thức xây dựng lại. Ví dụ, Truyền kỳ
mạn lục của Nguyễn Dữ (thế kỷ XVI); Truyền kỳ tân phả
của Đoàn Thị Điểm (thế kỷ XVIII).

Ảnh hưởng qua lại giữa văn hóa bác học và văn hóa
dân gian có thể thấy tại tất cả các nền văn học trên thế
giới. Song, có thể nói sự thâm nhập vào nhau, lồng ghép
vối nhau giữa hai dòng văn hóa ấy diễn ra khá phổ biến tại
Việt Nam. Sự giao lưu và tiếp biến giữa văn hóa dân gian
và văn hóa bác học tất nhiên hạn chế sự phát triển của văn

hóa bác học như một lĩnh vực độc lập. Tuy vậy, nó có tác
dụng hạn chê sự thái quá, cực đoan trong phương pháp
nhận thức, suy lý của con người Việt Nam.

Cảm xúc, tâm linh của người Việt Nam cũng không tỏ
ra thần bí, cao siêu trong việc đi sâu vào cõi vô cùng của vũ
trụ và cũng không đào sâu vào cái bản thể tuyệt đốĩ của sự

Ỉ20