Page 152 - Văn Hóa Tộc ười Khơ Mú
P. 152

kinh nghiệm và kỹ thuật đan càng giỏi. Thanh niên thường tham gia khâu
          chuẩn  bị  nguyên  liệu  nhiều  hơn là đan.  Các cụ già đan  là chính,  ỏ người
          Kh<3-mú, đan lát giỏi được xem là một tiêu chuẩn để xác đnh phẩm giá của
          người đàn ông, người cha, người chổng.
              Mặc  dù  vậy,  đến  nay  nghề  đan  lát  của  người  Khơ-mú  vẫn  chưa
          phát  triển  thành  một  nghề  với  đẩy  đủ  ý  nghĩa  của  nó,  mà  vẫn  chỉ  là
          nghề  phụ  trong  mỗi  gia  đinh,  Hiện  nay,  nó vẫn  chỉ tổn  tại  với  ý  nghĩa
          phục vụ  cho sinh  hoạt thường  ngày của  gia  đình mà thôi.  Chính vì vậy
          đan  lát chỉ diễn  ra vào lúc nông  nhàn,  không bận  mùa vụ,  không có tổ
          chức mà là lao động tự giác, tự nhiên.
              Việc học và truyền lại kỹ thuật đan lát ở đây cũng hoàn toàn mang
          tính  tự phát.  Tuy  thế,  cũng  có  những  thanh  niên  Khơ-mủ  không  biết
          đan lát.
              Điều  trước  tiên  có  thể  thấy  là  so  với  các  tộc  láng  giềng,  người
          Khơ-mú  có truyền thống  đan  lát và  họ đan  có  kỹ xảo  hơn.  Nếu  người
          Thái  dệt  các  loại  vải,  thổ cẩm  giỏi,  thì  người  Khơ-mú  đan  lát giỏi...  Vì
          vậy, nếu thêu - dệt là một tiêu chí để đánh giá sự giỏi giang của phụ nữ
          Thái thì đan là tiêu chuẩn để đánh giá năng lực của đàn ông Khơ-mú. Để
          tặng,  biếu  nhau  nhữhg  kỷ  vật,  người  Thái  dùng  một  số sản  phẩm  từ
          thêu - dệt, trong khi người Khơ-mú lấy ngay một số sản phẩm từ đồ đan.
              Nếu  trong  đám  cưới  của  người  Thái,  cô  dâu  thường  mang  vải,
          chàn, gối, đệm...  làm của  hổi môn để tặng bố mẹ, anh em,  có bác bên
          nhà chồng,  thì trong đám cưới  của  người  Khơ-mú,  chú  rể phải tự mình
          đan cho cô dâu một hộp đựng đồ trang sức (ta rơ đen). Và khi dẫn cưới,
          phải bỏ vào đó hai đồng bạc trắng cùng trầu cau các loại...  Kỷ vật này,
          cô dâu sẽ giữ suốt đời. không bao giờ đem cho hay bán...
              Sản  phẩm  đan  lát  của  người  Khơ-mú  có  mặt trong  mọi  sinh  hoạt
          kinh  tế  cũng  như đời  sống  hàng  ngày  của  họ.  Đổ  đan  dùng  để  vận
          chuyển,  làm  chiếu,  làm  tấm  trải  cúng  ma  nhà,  dùng  để  ngồi,  để  làm
          mâm,  bắt  cá.  bẫy  chim,  đựng  cơm,  đựng  đồ  trang  sức...  Đổ  đan  theo
          bên cạnh  người Khơ-mú  cả lúc ở nhà, đi làm  nương, đi chợ và hội hè...
          Đổ đan  luôn ở bên cạnh để phục vụ người  Khơ-mú trong lúc lao động,
          vui chơi, cầu cúng... cho cả đến khi đi ngủ...
              Với điều  kiện của  một nền  kinh tế còn  lạc hậu, hầu  như tự cấp, tự
          túc đan lát quả  là một ngành sản xuất phụ.  hỗ trợ đắc lực cho các hoạt
          động mưu sinh khác, cũng như trong cuộc sống hàng ngày của họ.
              Cùng với các đặc trưng  khác,  nghề đan  lát truyền thống ỏ đây có
          thể xem  như một đặc trưng văn hóa mang rất đậm bàn sắc của tộc nguời
          Khơ-mú.



          150
   147   148   149   150   151   152   153   154   155   156   157