Page 151 - Văn Hóa Tộc ười Khơ Mú
P. 151

Dụng  cụ  đánh  bắt có gồm có đó  (sày) để đơm  bắt cá ở nơi  nước
   sâu.  Khi  xúc  tôm,  cá,  cua,  ốc  ở  ven  bờ  có  nước  cạn,  người  ta  dùng
   "mloi" cấu tạo cũng giống sày (như chiếc giỏ của  người Việt,  miệng to,
   có  hom).  Các  dụng  cụ  đánh  bắt  cá  thường  được  đan  lóng  mốt,  thưa
   thoáng bằng tre chắc và dẻo.
       Ngoài các công cụ đánh  bắt cá, tôm...  họ còn đan các loại bẫy chim
   (vấp) và lồng chim (tưm mư)...

       Trao đổi sán phẩm và phàn công lao động
       Đồ  đan  của  người  Khơ-mú  được  các tộc  láng  giềng  rất  ưa  thích,
   ngay  cả  người  Việt  lên  Tây  Bắc  sinh  sống  cũng  rất  chuông.  Phương
   thức trao đổi  thường  là  vật đổi  vật.  Đến  nay đã  có  nơi  mua  bán  bằng
   tiền mặt, nhưng vẫn còn ít.
       Người  Khơ-mú  thường  mang  ếp,  bung,  mâm,  bem...  ra  trao  đổi
   riêng có gùi không mang trao đổi với người ngoại tộc.  Theo chủng tôi
   có lẽ người Thái,  Xinh-mun quen gánh bằng "bung". Còn người Hmóng
   cũng đan gùi  (lù cỏ),  nhưng là loại gùi có hai quai quàng qua vai...  cho
   nên  người  Khơ-mú  không  bán,  trao  đổi  được  chàng?  Cũng  có thể  họ
   cấm  không  bán  ra  ngoài,  cốt để dễ  nhận  ra  người  đổng tộc của  mình
   khi mang gùi?
       Đồ  đan  của  người  Khơ-mú  được đổi  lấy vật  gì  họ thích  và  thiếu;
   cũng có  khi  đổi  lấy  ngày công  lao động của  người  khác trong  nội tộc.
   Ví dụ:  một  ếp  mah  đổi  lấy  hai  ngày  công  lao  động;  một  bem  đổi  lấy
   ba  ngày công;  một  mâm  đổi  lấy  năm  ngày  công;  một  ghế đổi  lấy  hai
   ngày công...
       Đối với  người  ngoại tộc.  đổ đan của đồng  bào  Khơ-mú thưởng đổi
   lấy sàn vật  như bông,  vải,  gạo...  của  người Thái,  hay lợn,  gà của  người
   Hmông.
       Giá cả trao đổi thường không theo quy định nào, tùy thuộc vào đôi
   bên. Các tộc người khác thường mang hàng đến tận  nhà người Khơ-mú
   để đổi  lấy  đổ đan.  Đổng  bào  không  mang  sản  phẩm  của  mình  đi  đổi
   bán.  Họ có mặc cảm về sự mua bán là xấu,  một quan niệm rất thô sơ,
   thuần phác.
       Đan lát là công việc chủ yếu do nam giới đảm nhiệm (cũng giống như
   rât nhiều tộc người khác). Nếu may vá, bếp núc là công việc của nữ giới thì
   đan lát là công việc của  nam giới.  Người đàn ông Khơ-mú càng cao tuổi,


                                                        149
   146   147   148   149   150   151   152   153   154   155   156