Page 157 - Truy Tìm Căn Nguyên Tăng Trường

là, người này có đất đai nông nghiệp tốt hơn, người kia lại có khu vực chế biến tốt
hơn, v.v… Câu chuyện về việc thu nhận kỹ năng có lẽ phù hợp hơn với thực tế.

Mặc dù có những lợi thế rất lớn về nông nghiệp nhưng nước Mỹ chỉ dành 2% nguồn
lực kinh tế của mình cho nông nghiệp. Ethiopia, quốc gia thường xuyên gặp hạn hán,

với địa hình nhiều đồi núi và sự hoành hành của căn bệnh ruồi vàng giết chết gia súc

khiến hoạt động nông nghiệp ở đây chẳng khác gì tiến hành trên mặt trăng, lại dành
đến 57% nguồn lực kinh tế cho nông nghiệp. Trình độ kỹ năng của người dân Mỹ cao
và chỉ có chưa đầy 5% dân số thất học, trong khi đó, trình độ học vấn trung bình của

người Ethiopia, với con số thất học lên đến 65% dân số. Như vậy, bản thân lợi thế so

sánh giữa nông nghiệp và công nghiệp cũng chỉ là một yếu tố “nhân tạo”.
Những cái bẫy

Câu chuyện về sự kết hợp giải thích cho sự khác biệt về thu nhập giữa các nước. Một
nước, trong đó người lao động có kỹ năng cao sẽ có thu nhập trung bình cao hơn một

nước mà tất cả người lao động đều thiếu kỹ năng. Sự khác biệt về thu nhập sẽ lớn hơn
là sự khác biệt kỹ năng của các công nhân riêng lẻ. Ở các nước giàu, các công nhân có

kỹ năng góp phần nâng cao năng suất của nhau; ở các nước nghèo, các công nhân
thiếu kỹ năng hạ thấp năng suất của nhau. Vấn đề trở nên tồi tệ hơn khi những người

được đào tạo kỹ năng ở các nước nghèo sẽ cố gắng di chuyển tới các nước giàu. Hiện
tượng kết hợp này đã đưa ra lời giải thích khả thi cho sự chênh lệch thu nhập tới 40

lần giữa các nước, cho dù chênh lệch về trình độ giáo dục của công nhân giữa các
nước ít hơn nhiều so với con số 40 lần. Nó cũng giúp giải thích tại sao sự khác biệt

thu nhập giữa các nước lại dai dẳng đến thế: các cá nhân ở các nước nghèo nhận được
những khuyến khích yếu ớt trong khi các cá nhân ở các nước giàu nhận được các

khuyến khích mạnh mẽ.
Câu chuyện về sự kết hợp cũng có thể được sử dụng để giải thích sự khác biệt giữa

các dân tộc về giáo dục và thu nhập. Giả định là có hai nhóm dân tộc, nhóm màu tía
và nhóm màu xanh. Nhóm màu tía bắt đầu với trình độ giáo dục cao. Nhóm màu xanh

bắt đầu với trình độ giáo dục thấp, vì những lý do lịch sử nhất định nào đó (chẳng hạn

có thể là nhóm màu tía từng bắt nhóm màu xanh làm nô lệ trong những thời kỳ tồi tệ
xa xưa). Giả định là có sự tách biệt về mặt luật pháp giữa hai nhóm dân tộc dẫn đến
việc theo luật pháp, nhóm màu tía chỉ làm việc với nhóm màu tía và nhóm màu xanh

chỉ làm việc với nhóm màu xanh. Do đó nhóm màu xanh sẽ không có nhiều động lực

157