Page 135 - Trần Huy Liệu Cõi Đời
P. 135
chính quyền Dân chủ Cộng hòa. Bao nhiêu nỗi niềm để điểm lại. Nhưng đêm thì ngắn, ngày
mai ông không thể không khỏe mạnh.
Những ngày “ngồi rồi” ở Việt Bắc kháng chiến, Liệu có thì giờ ghi lại chuyến đi đặc biệt
vào cố đô…
Đến cách thành phố Huế 2 cây số, chúng tôi đã gặp ông Phạm Khắc Hòe, Ngự tiền văn
phòng của Bảo Đại hồi ấy ra đón phái đoàn… Qua câu chuyện của ông Phạm Khắc Hòe, thì sau
khi quân Nhật đã đầu hàng và dân chúng biểu tình đoạt chính quyền ở Huế, Bảo Đại đã hoang
mang lo sợ. Cái hy vọng của hắn không còn là phải “duy trì ngôi báu” mà chỉ là bảo toàn tính
mạng…
Chúng tôi bàn nhau cách xử trí với Bảo Đại, theo hướng chung là khoan hồng, nếu có
việc gì khác sẽ thỉnh thị Hồ Chủ tịch và Chính phủ sau.
Bàn xong, chúng tôi nói cho ông Phạm Khắc Hòe viết mấy điểm mà phái đoàn đề ra…
1. Sau khi đến điện Kiên Trung gặp Bảo Đại, chúng tôi sẽ nói cho biết ngày làm lễ thoái vị
và nghi thức thủ tục của buổi lễ này.
2. Sau lễ thoái vị, Bảo Đại sẽ phải ra khỏi hoàng cung, chỉ được đem theo những đồ
dùng riêng, còn những tài sản, vật liệu trong hoàng cung sẽ do Uỷ ban Hành chính Trung Bộ
làm biên bản và bảo quản.
3. Những lăng tẩm của hoàng tộc nhà Nguyễn là công trình của nhân dân xây dựng nên
phải là tài sản của nhà nước. Họ nhà Nguyễn được đến đây cúng bái tổ tiên, nhưng không
được nhận làm của riêng.
(Hồi ký Trần Huy Liệu. NXB Khoa học xã hội. 1991)
Buổi chiều, trước khi đi gặp Bảo Đại, có một điều tưởng là nhỏ, mà làm phái đoàn khó
nghĩ. Nên xưng hô thế nào với ông hoàng? Nhỡ Bảo Đại xưng “trẫm” thì sao? Chưa thoái vị,
vẫn còn là hoàng đế thì xưng “trẫm” là bình thường.
Bảo Đại đang trong tay mình, xử thế nào mà chả được Nhưng chính quyền đang còn
mới mẻ, ở cái thành phố đã là Ngự địa Kinh sư của nhà Nguyễn từ hàng trăm năm ta phải cư
xử đúng mực để ổn định lòng người. Dù sao con người ấy cũng muốn giao đại tí “quyền lực”
