Page 124 - Thử Sức Trước Kỳ Thi

4.26. Đặt công thức phân tử của X là CxHy.
92,30 7,70
X : y = — ^ = 7,70 : 7,70 = 1 :1
12 1
X có công thức đơn giản nhất là CH, Y, z cũng có công thức đơn giản nhất là
CH. Công thức phân tử của X có dạng (CH)n, của Y (CH)2n, của z (CHlsn- z
thuộc loại aren, vậy z là CeHe, suy ra X là C2H2 và Y là C4H4.

5. D Ẫ N X U Ấ T HALOGEN - ANCOL - PHENOL

A. HỆ THỐNG HOÁ KIẾN THỨC
I. DẪN XUẤT HALOGEN
Khi thay thế một hay nhiều nguyên tử hiđro trong phân tử hiđrocacbon bằng
các nguyên tử halogen ta được dẫn xuất halogen của hiđrocacbon, thường gọi
tắt là dẫn xuất halogen.
1. Đổng phân
Dẫn xuất halogen có đồng phân mạch cacbon như hiđrocacbon, đồng thời có
đồng phân vị trí nhóm chức.
2. Tính chất hoá học
Phản ứng thế nguyên tử halogen bằng nhóm -OH.
• Dẫn xuất ankyl halogen không phản ứng với nước ở nhiệt độ thường cũng
như khi đun sôi, nhưng bị thủy phân khi đun nóng với dung dịch kiềm tạo
thành ancol ;

CH3CH2CH2CI + OH^ CH3CH2CH2OH + c r
propyl clorua ancol propylic
(cr sinh ra được nhận biết bằng AgNOs dưới dạng AgCl kết tủa).
• Dẫn xuất anlyl halogenua bị thủy phân ngay khi đun sôi với nước :
RCH=CHCH2-X + H2O---- > RCH=CHCH2-0H + HX
• Dần xuất loại phenyl halogenua (halogen đính trực tiếp vào vòng benzen
không phản ứng với dung dịch kiềm ở nhiệt độ thường cũng như khi đun sôi).
Chúng chỉ phản ứng ở nhiệt độ và áp suất cao.
Quy tắc Zai - xép : Khi tách HX khỏi dẫn xuất halogen, nguyên tử halogen (X)
ưu tiên tách ra cùng với nguyên tử H ỏ nguyên tử c bên cạnh bậc cao hơn.
II. ANCOL
Ancol là những hợp chất hữu cơ mà phân tử có nhóm hiđroxyl (-OH) liên kết
trực tiếp với nguyên tử các bon no.
1. Công thức tổng quát
R(OH)x ; X > 1, R là gốc hidrocacbon hoặc CnH2n+2-2a-x(OH)x : a là sô" liên kết
71 + số vòng.

125