Page 117 - Tâm Lý Và Sinh Lý

Tại sao lại có người sợ thành cồng?

Bạn có thể cảm thấy hoi lạ: thành công là một việc mà ai chẳng khát
khao, mong ước, vậy mà tại sao có ngưòi sợ nó cơ chứ? Thật ra khuynh
hướng sợ thành công hầu như tồn tại ở tất cả mọi ngưòi chúng ta, chỉ có
điều khác nhau ở mức độ nhiều ít và thòi gian lâu mau mà thôi.
Giả dụ bây giờ có một ngưòi đến lóp học và hỏi tất cả học sinh:
"Trong lóp ta có em nào mong muốn trở thành lãnh tụ vĩ đại? Em nào
muốn trở thành tổng thư ký liên họp quốc? Em nào mong muốn trở
thành nhà khoa học đoạt giải Nobel?". Bạn hãy thử tượng không khí ấy
sẽ ra sao. Thường thường các em ngơ ngác nhìn nhau, đỏ mặt, mỉm cưòi,
có em thì lắc lư hoặc cưòi phá lên, khó có thể tưởng tượng nổi một em
nào đó dám đứng lên trả lòi câu hỏi. Tại sao thế? Thì ra khi tầm cỡ thành
công cách quá xa điều ngưòi ta mong đọi thường làm cho con ngưòi nảy
sinh tâm lý sợ hãi và trốn tránh.
Nhà tàm lý học nổi tiếng Maslow gọi hiện tượng đó là "Mặc cảm
Jonah", Jonah là một nhân vật trong "Kinh Cựu ước". Thượng đê muốn
Jonal đến thành Nineveh truyền đạt lòi Ngưòi nhưng ban đầu Jonal trốn
tránh sứ mệnh đó, tìm thuyền đi biệt tích. Trong tâm lý học dùng "Mặc
cảm Jonah" để chỉ ý đồ trốn tránh thiên chức, sứ mệnh, nhiệm vụ ở đòi
của con người tức là để chỉ tâm trạng sợ thành công.
Vậy tại sao con ngưòi lại sợ thành công? Mallow đã phân tích như
sau. Trước hết, đối vói những ngưòi thành công quá ư hoàn mỹ, bên cạnh
lòng kính trọng, ngưỡng mộ, sùng bái, ta thường thấy sốt ruột, lo lắng,
bàng hoàng, có lẽ còn cảm thấy hổ thẹn, tủi thân, bì tị; cái vĩ đại của
những người thành công tuyệt đmh thường làm chúng ta choáng ngọp,
mất tự tin, trầm lặng, ít nhiều có pha lẫn lòng ghen tị. Thứ nữa, niềm vui
của sự thành công cố nhiên làm mọi ngưòi phấn khỏi; thế nhưng, những
nỗi gian nan, vất vả để đi tói thành công quả thật là đáng sợ; thêm nữa,
tâm trạng của con ngưòi sau những thành công lớn lao thường rất mệt
mỏi, căng thẳng, hao tâm tổn lực, đôi lúc phải tự hỏi liệu cơ thể có thể đủ

< \ \ 7 >