Page 46 - Ôn Luyện Thi THPT Quốc Gia Môn Văn

thuật đặc sắc. Học sinh phải khai thác được cái hay, cái đẹp của mỗi đoạn văn,
chất trí tuệ và chất trữ tình trong mỗi đoạn. Ngoài ra, học sinh phải biết cách
thực hiện các thao tác so sánh.

- về kiến thức: Có những hiểu biết cơ bản về phong cách nghệ thuật của
Nguyễn Tuân và Hoàng Phủ Ngọc Tường; nắm được đặc điểm của thể loại ký, giá
trị của hai văn bản Người lái đò Sông Đà và Ai đã đặt tên cho dòng sống?.
b. Yêu cầu cụ thể
- về tác giả: Nguyễn Tuân là nhà văn vừa tài hoa vừa uyên bác, Hoàng Phủ
Ngọc Tường là nhà văn hưóng nội mê đắm.
- về tác phẩm: Cả hai tác phẩm đều viết theo thể loại bút ký phóng túng, tự
do, thể hiện cảm hứng mãnh liệt về vẻ đẹp của những con sông. Đó là một sông
Đà vừa hung bạo, vừa trữ tình; một sông Hương vừa mãnh liệt, vừa sâu lắng như
một người tình của lịch sử và thi ca xứ Huế.
- Chất tài hoa, uyên bác trong đoạn trích Người lái đò Sông Đà:
+ Tác giả đã công phu quan sát dòng sông: từ phía trên những vách đá, từ
dưới mặt sông để thấy những “thành chẹt”, .“yết hầu”, các ngõ hun hút, sâu thẳm,
chỉ đúng ngọ mới có mặt trời. Đó là sự quan sát tỉ mỉ, công phu, không chỉ bằng
mắt mà bằng mọi giác quan của một cái tôi phóng túng, rợn ngọp trước sự hùng
vĩ của thiên nhiên.
+ Tác giả đã diễn đạt công phu quan sát đó bằng những phương tiện ngôn
ngừ tài hoa. Đó là những câu văn toàn thanh trắc, những câu văn nhịp dài ngắn
khác nhau gợi hình ảnh một dòng sông không chỉ hùng vĩ mà còn đầy bí hiểm,
bất trắc.
+ Tác giả đã thực sự phá cách trong cách so sánh, liên tưởng đầy bất ngờ.
Cái sâu thẳm, hun hút của con sông giữa núi rừng được liên tưởng với cái ngõ
phố của nhà cao tầng đúng vào thời điểm phụt tắt đèn điện. Đầy bất ngờ, đầy
cảm giác và ấn tượng. Điều này chỉ có ở một cái tôi tài hoa, uyên bác.
+ Tác giả sử dụng các phép đảo ngữ như câu ‘‘"Hùng vĩ của Sông Đà...”, “Có
chỗ vách đá thành chẹt lòng Sông Đà..." tạo tính chất mạnh mẽ, dữ dội của con
sông. Đó không chỉ là một địa danh mà là cái kỳ vĩ của con sông, là cảm xúc mãnh
liệt của người viết được biểu đạt bằng phương tiện ngôn ngữ độc đáo, tài hoa.
- Sông Hương với bút pháp hướng nội, mê đẳm:
+ Từ nguồn cội, sông Hương là ‘‘"bản trường ca của rùng già". Đó là một vẻ
đẹp vừa mãnh liệt, vừa bí hiểm, vẻ đẹp ấy hiện lên qua các động từ mạnh, đầy

46