Page 215 - Những Trạng Nguyên Đặc Biệt Trong Lịch Sử Việt Nam

216 ì^liữ n g TÌyi/is; Iigỉiyêii ilàt liiêt...

làm thàiih ruộng cày cấy được. Khi đã ư-ở ứiành
khoảng ruộng tốt, ông chia hẳn cho các gia đình...
Nhân dân quanh vìmg còn nhớ ơn ông Nguyễn Đăng
Đạo cííu đói cho dân: Một năm kia, trời làm mất mùa,
dân chúng quê ông đói khổ, làng xóm tiêu điều. Trạng
viết tlut cho phu nhân: "Ta làm quan đến tột bậc, lẽ đâu
để dân tỉnh nhà chết đói. Bà phải giiíp những ngiíờỉ
khốn khó ở làng quê, tìm cách phát chẩn để cứu đói,
phát thóc giống cho họ cày cấy làm ăn...".
Phu nhân nghe lời, ra tay cứu trỢ đem hết số tiền
dành dụm và kêu gọi ngiíời giàu có cùng làm tán trỢ,
cứu giúp dân khỏi lúc bĩ cực... Nhờ vậy năm ấy được
mùa. Thoát cơn bĩ cực. dân tình cảm công đức ông. đã
đặt bài truyền tụng;

Bất hữu Trạng nguyên tiền, ngô dân hà dĩ an,
Bất hữu Trạng nguyên túc, ngô dân hà dĩ dục.
Tưởng công chi đức, tướng công chi công,
Lịch vạn thế nhi hất vong.
Nghĩa là:
“Kliông có tiền Trạng nguyên / Dán ta lấy ^ yên? /
Không có thóc của Trạng / Dân ta sao khỏi nạn / Đức
của tướng công / Công ơn tướng công / Trải muôn đời
nhắc nhở chẳng cùng”.
Đối với dân. ông cư xử như vậy, nhưng đối với
trong nhà tìtì ông rất cần kiệm. Nàni 1698 khi đi sứ
xong, nhân một hôm về thăm nhà, thấy phu nhân mới
làm thêm 2 gian nhà ngói, ông tỏ ý không bằng lòng:
- Nhà ta vốn là học trò. điíỢc đầy đủ đến nay là
quá lắm rồi, làm gì phải đẹp đẽ to tát thế kia!