Page 212 - Những Trạng Nguyên Đặc Biệt Trong Lịch Sử Việt Nam

... fro/ig lích sử V iêt ĩỉa m 2 13
Nếu chúng ta nhớ lại, cho đến đầu thế kỷ 20, nani
nữ thanh niên chúng ta còn phải đấu tranh cho sự tự
do yêu đương, tự do tìm hiểu thì mới thấy rằng,
Nguyễn Đăng Đạo đã đi trước thời đại đến 400 năm.
Nguyễn Đăng Đạo vốn có sức học phỉ thường, tiếp
thu kiến thức rất giỏi, được bạn bè đồng học mến
phục. Một người bạn học của ông là Vũ Thạnh người
làng Đan Luân, huyện Đường An (Hải Dương) là người
có học vấn rộng rãi nhưng thấy học vấn của Đăng Đạo
như vậy rất lấy làm ngưỡng mộ, đã nói rằng: “Thật là
thiên tài, ta không bì kịp!” Giữa hai ông có câu chviyện
thật cảm động về tình đồng học và thể hiện sức học
trội viíợt hơn ngiíời của Nguyễn Đăng Đạo đó là việc
Vũ Thạnh đem trầu cau đến xin Đăng Đạo nhận làm
trò và tôn ông làm thầy. Đăng Đạo đã giúp Vũ Thạnh
trong việc học hành ôn luyện. Sau này Nguyễn Đăng
Đạo đỗ Trạng nguyên khoa Quý Hợi (1683) và hai năm
sau Vũ Thạnh cũng đỗ Thám hoa khoa thi Ầt Sửu
(1685). về việc này ông Vũ Thạnh đã nói; “ Học đưỢc
thành tài là do gặp được thầy giỏi”.
“Có nền tảng thểd bình tất phải có quang cảnh thái
bình”. Đó là nội dung chế sách Uii Đình của khoa thỉ.
Rất tiếc bài văn sách ca ngợi cảnh thái bình được đánh
giá là nhất, văn chương điêu luyện, kiến thức sâu rộng
không ai bì kịp.... cùng bài biểu tạ ơn của quan tân
Trạng Nguyễn Đăng Đạo trong kỳ thi này không còn
lưu giữ được.
Nguyễn Đăng Đạo đã cống hiến trọn đời mình
(1651 - 1719) trong giai đoạn lịch sử nhà Lê Trung
Hưng. Ông được thấy nhà Trịnh, sau khi diệt Mạc,