Page 72 - Những Nhà Bác Học Nổi Tiếng Trong Lich Sử Việt Nam
P. 72

74  7ú sách  'Việt Nam - đất nước, con người'

         những  chổ  khuyết  lược,  làm  sáng  tỏ  những  chỗ  chưa
         rõ” và hoàn tất bộ Ý Trai toán pháp.
             Theo  một  số  nhà  nghiên  cứu,  bộ  toán  thư  của
         Nguyễn Hữu Thận gồm 8 quyển,  trình bày về toán pháp
         cửu chương như phép  phương điền  (E)o diện  tích  ruộng
         đất,  tức  hình học phẳng),  phép sai phân  (chia một tổng
         thềuih nliiều phần),  phép khai bình phương (tức tìm căn
         bậc  hai),  phép  câu  cổ  (tính  các  chiều  trong  tam  giác
         vuông),  phép  phương  trình  (đại  số  học),  Phép  lập
         phương (tìm căn bậc  ba), giải  47  bài  toán  minh  hoạ và
         nghiên cứu ma phương.

             Ma  phương  là  một  h'mh  vuông  chia  đều  ra  từng  ô,
         trong đó đặt những con số sao cho tổng mỗi hàng ngang,
         dọc và chéo đều bằng nhau. Nó được ứng dụng trong một
         số  vần  đề  quan  trọng  liên  quan  đến  việc  tínlĩ  toán.  Lý
         tliuyết này ừước đó được nhiều nhà toán học trên tìiế giới
         nghiên cứu và xác lập: nhiíng ở Việt Nam cho đến lúc bấy
         giờ dù hoàn  toàn  lạ  lẫm.  Nguyễn  Hữu Thận đã biíớc vào
         thế giới  bí  ẩn  của những con số và  khám  phá được  mối
         liên hệ giữa chúng, như đánh giá của Giáo sví Hoàng Xuân
         Hãn: "Lần đầu ưên một nhà toán học Việt Nam là ông bàn
         tới ma plutơng”. Không chỉ bàn tới mà Nguyễn Hữu Thận
         còn  di  xa  hơn  một  bước  là  lập  nhĩíng  ma  phiíơng  số  ô
         chẵn;  trong khi các  nhà toán  học  nổi uếng trước đó ở Á,
         Âu chỉ mới lập ma phương với ô số lẻ.

             Xung  quaiih  bộ  toán  thư  này,  hiện  nay  chưa  thấy
         rnột tài liệu nào cho biết còn đưỢc lưu giữ tại Việt Nam
         hay không.  Kể cả Nhà thơ Lương An, ngiíời đã giới thiệu
         nó  trong một  bài viết,  cũng chỉ cho  chúng ta  biết đưỢc
         tại thư viện gia đình d.P.B Trương Vĩnh  Ký chỉ còn  bản
   67   68   69   70   71   72   73   74   75   76   77