Page 71 - Những Nhà Bác Học Nổi Tiếng Trong Lich Sử Việt Nam

Những nhà bác hạc nổi tiếng trang lịch sứ Việt Nam 73

hơn, dáp iíng được yên cần phục vụ thời V\.1 cho nông
dân (lịch Hiệp Kỷ do ông biên soạn đước áp dụng cho
đến năm 1945). Năm 1821, diíới thời Minh Mạng, ông
có thêm một đóng góp đáng kể là cùng với Thượng thư
Bộ Lỗ Phạm Đăng Hưng “Tân xin định tiết khí trời hận ở
Đô thành, Gia Định và Bắc Thành. Theo kinh độ ở địa lý
mà tính giờ mọc lặn của mặt trời và ngày đêm dài ngắn.
Ttheo độ cao của Bắc cực ciìa địa điểm mà tính vĩ
độ” (Phan Trúc Trực- Quốc sử Di biên, dẫn theo Giáo S IÍ
Hoàng Xuân Hãn).
ở vào tliời kỳ phong kiến, những đóng góp của
Nguyễn Hữn Thận trong việc cải tiến phép làm lịch, xét ở
phương diện khoa học, có một ý nghĩa vô cùng qnan
trọng. Nó tác động sân sắc dến sinh hoạt, đời sống và
sản xnất của người dân Việt, ông dã dưỢc người điíơng
thời đánh giá “Thiên văn vô xnất kỳ hữn” (Nhà thiên văn
không ai sánh kịp).

* Ý Trai toán pháp - “Biết đâu HỢp Phố mà mong
cháu về”
Ngnyễn Hữn Thận không chỉ am tường về thiên văn
mà còn giỏi cả toán pháp. Chính niềm dam mê. đần óc
mẫn tnệ và sự miệt mài đã giúp ông tích Inỹ được vốn
kiến tlu'rc toán học không nhỏ dể phát huy đímg sở
trường của mình. Suốt thời gian làm quan, giữ các chức:
Hộ tào Bắc ThcUih, Thượng thư Bộ Lại, Thượng thư Bộ
Hộ, Hiệp trấn Bắc Thành, Thượng thư Bộ Binh... dẫn
bận việc triền chính ông vẫn chú tâm ngliiên cứn toán
thuật. Cho dến lúc về hưn năm 1828, ở tuổi 71 ông đã
có những tập bản thảo đồ sộ “Bắt tay duyệt lại, bổ sung