Page 71 - Những Nhà Bác Học Nổi Tiếng Trong Lich Sử Việt Nam
P. 71

Những nhà bác hạc nổi tiếng trang lịch sứ Việt Nam 73


      hơn,  dáp  iíng được  yên  cần  phục  vụ  thời  V\.1  cho  nông
      dân  (lịch  Hiệp  Kỷ do  ông  biên  soạn  đước  áp  dụng cho
      đến  năm  1945).  Năm  1821,  diíới  thời  Minh  Mạng,  ông
      có thêm một đóng góp đáng kể  là cùng với Thượng thư
      Bộ Lỗ Phạm Đăng Hưng “Tân xin định tiết khí trời hận ở
      Đô thành, Gia Định và Bắc Thành. Theo kinh độ ở địa lý
      mà tính giờ mọc lặn của mặt trời và ngày đêm dài ngắn.
      Ttheo  độ  cao  của  Bắc  cực  ciìa  địa  điểm  mà tính  vĩ
      độ” (Phan Trúc Trực- Quốc sử Di biên, dẫn theo Giáo S IÍ
      Hoàng Xuân Hãn).
          ở  vào  tliời  kỳ  phong  kiến,  những  đóng  góp  của
      Nguyễn Hữn Thận trong việc cải tiến phép làm lịch, xét ở
      phương  diện  khoa  học,  có  một  ý  nghĩa  vô  cùng  qnan
      trọng.  Nó  tác  động sân  sắc  dến  sinh  hoạt,  đời  sống và
      sản xnất của người dân Việt,  ông dã dưỢc  người  điíơng
      thời đánh giá “Thiên văn vô xnất kỳ hữn” (Nhà thiên văn
      không ai sánh kịp).

          * Ý Trai toán pháp - “Biết đâu  HỢp  Phố  mà mong
      cháu về”
          Ngnyễn Hữn Thận  không chỉ am tường về  thiên văn
      mà còn  giỏi cả  toán  pháp.  Chính  niềm dam mê. đần óc
      mẫn  tnệ  và  sự miệt  mài  đã  giúp ông tích  Inỹ được vốn
      kiến  tlu'rc  toán  học  không  nhỏ  dể  phát  huy  đímg  sở
      trường của mình. Suốt thời gian làm quan, giữ các chức:
      Hộ  tào  Bắc ThcUih,  Thượng thư  Bộ  Lại,  Thượng thư Bộ
      Hộ,  Hiệp  trấn  Bắc  Thành,  Thượng  thư  Bộ  Binh...  dẫn
      bận  việc  triền  chính  ông vẫn  chú  tâm  ngliiên  cứn  toán
      thuật.  Cho dến lúc về  hưn  năm  1828,  ở  tuổi  71  ông đã
      có những tập bản  thảo đồ sộ “Bắt tay duyệt lại,  bổ sung
   66   67   68   69   70   71   72   73   74   75   76