Page 64 - Những Nhà Bác Học Nổi Tiếng Trong Lich Sử Việt Nam

66 Tủ sách “Việt Nam - đất nuớc, con nguôi'

Hương. Tất cả cộng lại đưỢc chín lần đỗ đần, gọi là cửn
ngnyên”. Tác động của dòng dõi tài danh, hiếu học và
những quan hệ trí tuệ đã ảnh huởng rất lớn đến tinh
thần, tính cách của nhà khoa học Phan Huy Chú.
Phan Huy Chú là một nhà bác học, danh nhân ưăn
hoá Việt Nam, với tài danh lỗi lạc về bách khoa thư.
ỏng đã để lại cho hậu thế nhiều tác phẩm có giá trị, nổi
bật nhất là bộ “Lịch triều hiến chương loại chí” gồm 49
quyển khảo cứu về lịch sử Việt Nam từ lập quốc đến
cuối triền Lê. Trong bộ sách này, ông đã sUu tầm tư
liệu, khảo cứu sách vở, đối chiếu sắp xếp. trình bày cô
đọng, mạch lạc sinh động, có tầm khái quát cao, chia
theo từng loại hiến chương gọi là chí: dư địa chí, nhân
vật chí, lễ nglii chí, khoa mục chí, quốc dụng chí, hình
luật chí, văn tịch chí, binh chế chí, quan chức chí, bang
giao chí'''. (Trong đó: 1) Dií địa chí: Khảo cứu về đất đai,
phong thổ và lịch sử địa lý Việt Nam qua các đời; 2)
Nhân vật chí: Nói về tiểu sử từ vua chiia, tướng sĩ đến
những người trung thần, tiết nghĩa có công với nước; 3)
Quan chức chí: Xét về chế độ quan lại ở Việt Nam: 4) Lễ
nghi chí: Khảo sát các quy định, thể chế, phẩm phục của
vua chúa, quan lại cùng các nghi lễ trong triều đình; 5)
Khoa mục chí: Nói về chế độ giáo dục, khoa cử đời xUa:
6) Quốc dụng chí: Viết về chế độ thuế khóa, tài chính
qua các triều; 7) Hình luật chí: Xét về pháp luật các đời.
8) Binh chế chí: Khảo về quy chế tổ chức và việc luyện

'Nhà nghiên cứu lịch SŨ Việt Nam cùa Licn Xô. trước đây G.P.Muraseva
đánh giá: "Lịch triều hiến chương loại chí là một bộ sách xứng đáng
được gọi là bộ bách khoa toàn thư về cuộc sống Việt Nam. Công trình
này thực tế không có công trình nào sánh noi về bề rộng cùa phạm vi
các vấn đề trone khoa lịch sừ sừ học Việt Nam thời phong kiến"