Page 46 - Những Nhà Bác Học Nổi Tiếng Trong Lich Sử Việt Nam

48 Ty sách 'Việt Nam - đất nuớc con người'

LÊ QUÝ ĐÔN - NHÀ CHÍNH TRỊ,

VĂN HÓA KIÊM TOÀN, NHÀ BÁC HỌC Lỗl LẠC

NHÀ BÁC HỌC LÊ QUÝ ĐÔN (1726 -1 784)

Lê Quý Đôn nạiyên là Lê Danh Phương, tự Doãn
Hậu, hiệu Quế Dường, sinh ngày 2-8-1726, trong một gia
đình khoa bảng: cha là tiến sĩ Lê Trọng Thứ, quê tại
làng Diên Hà, trấn Sơn Nam Hạ, nay là thôn Phú Hiếu,
xã Độc Lập, huvện Hưng Hà. tỉnh Thái Bình. Ngay từ
nhỏ ông đã nổi tiếng thông minh, chăm học. Năm 14
tuổi, Lê Quý Đôn theo cha lên học ở kinh đô Thăng
Long. Lúc ấy cậu bé 14 tuổi đã học xong toàn bộ sách
kinh, sử cỉia Nho gia. 18 tuổi. Lê Quý Dôn thi Hương đỗ
Giải nguyên. 27 tuổi đỗ Hội nguyên, rồi đỗ Dĩnh Nguyên
Bảng nhãn. Sau khi đã dỗ dạt. Lê Quý Đôn được bổ làm
quan và lừng giữ nhiều chức vụ quan trọng của triều Lê
- Trịnh, như: Hàn lâm thưa chỉ sung Toản tu quốc sử
quán (năm 1754), Hàn lâm viện thị giảng (năm 1757),
Đốc đồng xứ Kinh Bắc (năm 1764), Thị thư kiêm Tư
nghiệp Quốc Tử Giám (năm 1767), Tán lý quân vu, Thị
phó đô ngự sử (năm 1768), Công bộ Hữu thị lang (năm
1769), Bồi tụng (Phó thủ tiíớng) (năm 1773), Lại bộ Tả
thị lang kiêm Tổng tài quốc sử quán (năm 1775), Hiệp
trấn tham tán quân cơ Trấn phủ Thuận Hóa (năm
1776), Hiệp trấn Nghệ An (năm 1783), Công bộ thượng
tliư (năm 1784)...
Lê Quý Đôn mất ngày 1-5-1784 tại quê mẹ, làng
Nguyên Xá, huyện Duy Tiên (nay thuộc Hà Nam). Thi hài