Page 50 - Những Nhà Bác Học Nổi Tiếng Trong Lich Sử Việt Nam

52 Tú sách 'Việt Nam ■ đất nước, con người'

73 tác giả từ thời Lý đến dời Lê Tương Dực (1509 -
1516). Lê Quý Đôn hoàn thành Toàn Việt thi lục năm
1768, dâng lên vua, được thưởng 20 lạng bạc.
về sáng tác văn xuôi, theo Phan Huy Chú, Lê Quý
Đôn có Quế Đường văn tập 4 quyển, nhưng sách này đã
mất. về sáng tác thơ, Lê Quý Đôn để lại có Quế Đường
thi tập khoảng vài trăm bài làm ở trong nước và trong
thời gian đi sứ Trung Quốc.
Nhận xét tổng quát về thơ Lê Quý Đôn, PhcUi Huy
Chú viết: “Ông là người học vấn rộng khắp, đật bút
thành văn. cốt cách thơ trong sáng. Lời văn hồn
nhiên..., không cần suy nghĩ mà trôi chảy dồi dào như
sông dài biển cả, không chỗ nào không đạt tới, thật là
phong cách đại gia”.
Quan niệm về thơ của Lê Quý Đôn được tổng hỢp lại
như sau: “Làm thơ có 3 điểm chính: một là tình, hai là
cảnh, ba là việc. Tiếng sáo thiên nhiên kêu ở trong lòng
mà động vào máy tình: thị giác tiếp xitc với ngoài, cảnh
động vào ý, dựa cổ mà chứng kim, chép việc thuật
chuyện, thu lãm lấy tính thần... đại để không ngoài ba
điểm ấy”.

Đây là những tiêu chuẩn về thơ mà Lê Quý Đôn đề
ra cho quá trình sáng tác của mình. Đọc thơ Lê Quý
Đôn, chúng ta thấy thơ ông thật phong phú đa dạng, sâu
sắc về tư tưởng, nghệ thuật và để lại trong lòng ta những
xúc động đẹp đẽ, sâu xa:

Thành c ổ Lộng
Thành hoang tường đổ đâ bốn trăm năm,
Dây dưa, dây đậu leo quấn xanh tốt.