Page 218 - Bài Văn Mẫu

ngắn như Người đàn bà trên chuyến tàu tốc hành, Bến quê, Khách ở quê ra,

Bức tranh. Năm 2000, Nguyễn Minh Châu được Nhà nước trao tặng Giải
thưởng HỒ Chí Minh về văn học và nghệ thuật.
Chiếc thuyền ngoài xa sáng tác năm 1983 là truyện ngắn xuất sắc nhất
của ông ở thời kì sau; nội dung kể về chuyến đi thực tế của một nghệ sĩ nhiếp
ảnh, qua đó thể hiện cách nhìn của tác giả về hiện thực cuộc sống, một cái
nhìn thấu hiểu và thấm đẫm tình thương cùng sự băn khoăn, day dứt về thân
phận con người. Tác giả cùng gửi gắm trong truyện ngắn này những 'chiêm
nghiệm sâu sắc của mình về nghệ thuật. Nghệ thuật chân chính phải luôn
luôn gắn bó .với cuộc đời. Người nghệ sĩ không thể nhìn đời một cách hời hợt,
giản đơn mà cần phải nhìn nhận cuộc sống và con người bằng cái nhìn tỉnh
táo, sáng suốt của lí trí kết hợp với rung động chân thành của trái tim nhân ái.

Tác giả đã thể hiện phẩm chất tốt đẹp của con người lao động trong cuộc
mưu sinh nhọc nhằn và hành trình kiếm tìm hạnh phúc. Những “hạt ngọc tâm
hồn” không hiện ra trong lửa đạn chiến tranh, mà lẩn khuất giữa đời thường
đầy sóng gió.

Nói đến nghệ thuật viết truyện ngắn, người ta thường nhắc đến ba yếu tố:
Nhân vật, giọng điệu trần thuật và tình huống truyện. Trong đó, việc sáng tạo
được một tình huống truyện độc đáo đóng vai trò then chốt, quyết định thành
công của tác phẩm. Có ba loại tình huống phổ biến trong truyện ngắn: tình
huống hành động, tình huống tâm trạng và tình huống nhận thức. Nếu tình
huống hành động chủ yếu nhằm tới hành động có tính bước ngoặt của nhân
vật, tình huống tâm trạng chủ yếu khám phá diễn biến tình cảm, cảm xúc của
nhân vật thì tình huống nhận thức chủ yếu cắt nghĩa giây phút “giác ngộ” chân
lí của nhân vật. Chiếc thuyền ngoài xa sở dĩ được đánh giá là tác phẩm xuất
sắc bởi tác giả đã xây dựng được một tình huống truyện hết sức độc đáo. Đó
là tình huống nhận thức và khám phá về cuộc sống và nghệ thuật của hai
nhân vật Đẩu và Phùng.
Tình huống bất ngờ trong truyện đã làm thay đổi nhận thức của hai người
trước những nghịch lí của cuộc sống. Trong khi thiên nhiên có vẻ đẹp toàn
bích thì cảnh đời lại u ám, dáng buồn. Người có thiện chí giúp dỡ nạn nhân lại
bị nạn nhân từ chối quyết liệt. Người vợ bị chồng hành hạ, ngược đãi, thế
nhưng vẫn cam chịu, quyết không bỏ chồng mà lại còn bênh vực. Người
chồng vẫn có trách nhiệm với gia đình nhưng ngày nào cũng hành hạ vỢ. Đứa
con dám đánh bố vì quá thương mẹ...

217