Page 288 - Những bài Làm Văn 12

...bà mò cua xúc tép ở Đồng Quan

...bà đi gánh chè xanh Ba Trại
Quán Cháo, Dồng Giao thập thững những đêm hàn...
...bà tôi đi bán trứng ở ga Lèn...

Đó cũng chính là cảm nhận sâu sắc về người bà của nhà thơ - đứa cháu
nhỏ năm nào - âm thầm mà thấu hiểu, mà thấm thìa. Dường như công việc
của bà làm cả đời không bao giờ hết, Nỗi cay cực, khốn khó của một đời
người cứ vận vào bà. Mỗi hình ảnh, mỗi chi tiết về bà hiện lên trong tâm
tưởng nhà thơ và dồn nén thành nỗi xót xa ân hận khôn nguôi.

Bài thơ này có cặp hình tượng sóng đôi là; bà và tôi (cháu). Một đằng, bà
lầm lũl tần tảo sớm hôm ; một đằng, tôi (cháu) sống bên bà nhưng dửng
dưng, vô tình, chẳng biết gì về sự vất vả, cực nhọc của bà vì cháu, dành cho
cháu. Sự tương phản đó đã ẩn chứa một lời hối lỗi. Lúc ấy, cậu bé hồn
nhiên, ngây thơ không hề biết là mình có lỗi:
Tôi trong suốt giữa hai bờ hư - thực
giữa bà tôi và tiên, Phật, thánh, thần
cái năm đói, củ dong riềng luộc sượng

cứ nghe thơm mùi huệ trắng, hương trầm
Cậu bé đang ở giữa lằn ranh của hai bờ hư - thực: một bên là bà ngoại
lam lũ của mình; một bên là tiên, Phật, thánh, thần. Nói khác đi, một bên là
thê' giới thực của cuộc đời đầy gian truân khó nhọc; một bên là thế giới lung
linh, siêu hình. Giữa hai thế giới ấy là hình ảnh cậu bé thơ dại, vô tư đến
trong suốt. Cậu tận hưởng tất cả những gì của thế giới thực và mơ màng với
thế giới huyền ao. Trong tâm hồn của cậu, bà cũng là tiên, là Phật, là thánh
thần. Tất cả đều cao cả, vời vợi, lung linh. Đó là trí tưởng tượng kỳ diệu của
tuổi ấu thơ một đi không trở lại. Cậu bé nhận những gì mà bà đem đến cho
mình như một lẽ đương nhiên, tất yếu, không cần suy nghĩ, không cần biết gì
hơn. Vì thế, mãi sau này nhà thơ mới ngậm ngùi tự trách: To/ đâu biết bà tôi
cơ cực thế. Câu thơ như tiếng khóc cố nén vào trong. Và dĩ nhiên, thế giới mơ
tưởng bao giờ cũng tươi đẹp, cũng khác hẳn với cuộc sống bình thường. Nó
cuốn hút đến mức khiến cậu bé ăn củ dong riềng luộc sượng mà vẫn cứ nghe

thơm mùi huệ, trắng hương trầm. Câu thơ: Tôi trong suốt giữa hai bờ hư - thực
đã diễn tả rất đúng tâm hồn trẻ thơ, hồn nhiên đến độ vô tâm, vô tình.

287