Page 405 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

Giă từ vũ khi là câu chuyện tình yêu, chuyện chiến tranh thực cảm động. Chiến
tranh bi đát đã đành mà tình yêu cùng bi đát nốt. Con người trong tác phẩm như bị
ném vào thế giới thù nghịch. Một thế giới không còn luân lí đạo đức. Nên con
người và cả tình yêu của họ khó có thể tồn tại. Do vậy âm hưởng chủ đạo của tác
phẩm vẫn là giai điệu buồn chìm trong cơn - mưa - số - phận - bi - thảm cứ rả rích
rơi suốt cả chiều dài tác phẩm.
Tuy nhiên, cũng như mọi nhân vật khác của Hê-ming-uê, nhân vật chính trong
tác phẩm này cũng là người không chịu khuất phục sô phận. Hen-ry từng lê thân
dưới làn mưa đạn, từng nhảy xuống sông chạy trốn cái chết và ta chắc trước cơn
khủng hoảng tình cảm do cái chết của Ca-tơ-rin mang lại, anh vẫn can đảm vươn
lên.
Năm 1937, Có và không ra đời, đánh dấu sự quan tâm của Hê-ming-uẽ đến
vấn đề bức thiết của thời đại: cuộc đại khủng hoảng ở Hoa Kì. Và thông điệp cuối
cùng của nhân vật chính Ha-ry, “Con người không thể sống cô độc” như lời nhắn
gửi, khấn nguyện cho linh hồn của người nổi loạn cô độc. Nhưng về mặt nghệ
thuật thì cuốn sách không được đánh giá cao.
Vào những năm 1930, Hê-ming-uê thường đến Tây Ban Nha. Năm 1939, sau
nhiều năm theo dõi và đến tham dự cuộc chiến bảo vệ nến Cộng hòa của nhân
dân Tây Ban Nha, Hê-ming-uê đã viết nên Chuông nguyện hồn ai: “Chẳng một ai
tự thân là đảo riêng hoàn chỉnh, mỗi người là một mảnh của đại lục, một phần của
toàn bộ đất liền; nếu một mẩu đất bị cuốn ra đại dương thì châu âu sẽ nhỏ đi như
khi một mũi đất, một ngôi nhà của bằng hữu mi hay của chính mi bị cuốn phăng đi.
Cái chết của bất kì ai cũng làm ta nhỏ đi bởi ta kết liền khối với toàn nhân loại, vậy
nên mi đừng bao giờ hỏi chuông nguyện hồn ai. Chuông nguyện cho hồn mi đó”
(Giôn Đốn). Lời thơ được dùng làm đề từ này đã toát lên tinh thần thông điệp của
tác phẩm: sự tồn tại, vững mạnh không bao giờ nảy sinh từ loại trừ, hủy diệt. Con
người cần phải nương vào nhau để mà sống, chiến đấu... Mặt khác, tác phẩm còn
là bản bi hùng ca ngợi ca những chiên sĩ du kích Tây Ban Nha cùng với anh lính
Hoa Kì tự nguyện Gioóc-đan can trường, bất khuất bảo vệ quyền tự do, dân chủ
chính đáng của con người.
Nhưng Qua sông vào rửng (1950) lại là một thất bại nữa của Hê-ming-uê. Nhiều
nhà phê binh xem ông đã hết thời. Không nản lòng, năm 1952 ông giấ và biển cả
ra đài. Trước khi in thành sách, tác phẩm được đăng tải nhiều kì trên tạp chí Đời
sống. Ngay khi mới pnát hành, trong vòng bốn mươi tám tiếng, tở Đời sống đã bán
được 5.318.650 bằn, một con số kí iục trong lịch sử báo chí. Trong suốt ba tuần lễ
sau khi ông già và biển cả được in ra, bình quân mỗi ngày Hê-ming-uê nhận từ 80
đến 90 lá thư chuc tụng từ những người hâm mộ. Họ là những học sinh phổ thông,
sinh viên đại học, các giáo sư, các nhà làm hợp tuyển văn học, bạn bè và những
người chưa quen biết từ nhiều miền trên thế giới.

404