Page 361 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

Cô-va-len-cô túm cổ áo hắn dúi xuống cầu thang. Hắn ngã lộn nhào. Ngay lúc
ấy, Va-ren-ca cùng mấy người bạn nữa vừa về. Hắn nghĩ bản thân sẽ làm trò cười
cho thiên hạ và chuyện sẽ đến tai hiệu trưởng, đến tai ngài thanh tra... Hắn sợ
người ta ép hắn về hưu. Trước cảnh tượng khôi hài đó, Va-ren-ca cất tiếng cười
vang “ha-ha-hal” .
Tiếng cười đó chấm dứt mọi chuyện, cả chuyện cưới xin lẫn sự sống của Bê-li-
cốp. Hắn về nhà, lên giường, bỏ màn, đắp chăn và im lặng. Một tháng sau, Bê-li-
cốp chết. Từ nghĩa địa về, mọi người thở phào nhẹ nhõm. Nhưng chưa đầy một
tuần sau, cuộc sống lại nặng nề như trước, không biết được sẽ còn có bao nhiêu
người trong bao như thế đang tồn tại.
ồã nửa đêm, trăng lên, Bu-rơ-kin kể xong câu chuyện. Bác sĩ l-van trầm ngâm
rồi đưa ra kết luận: “Không thể sống như thế mãi đượd” .
Câu chuyện phản ánh cuộc sống tẻ nhạt, ngưng đọng, bế tắc của cả một lớp
người trong xã hội Nga cuối thế kỉ XIX. Trong xã hội đó, con người bị làm cho tha
hoá và đến lượt mình, họ lại là “vật cản” trước cuộc sống tự do, bình thường của
những người xung quanh. Bê-li-cốp là một nhân vật như thế. Hắn vừa là nạn nhân
đồng thời cũng là tội nhân của xã hội.

2. Ngôi kể: dịch chuyên từ ngôi thứ ba sang ngôi thứ nhất
Văn bản được trần thuật từ ngôi thứ ba. Người kể dẫn dắt câu chuyện của bác
sĩ l-van và thầy giáo Bu-rơ-kin đi săn về muộn, phải ở lại nhà ỏng trưởng xóm. Sau
đó người kể chuyện ở ngôi thứ ba này nhường lời cho Bu-rơ-kin, kể câu chuyện về
Bê-li-cốp.
Việc thay đổi điểm nhìn, đặc biệt là để một nhân vật trong truyện đứng ra kể
câu chuyện của mình có nguồn gốc từ Nghìn lẻ một đêm của người ả-rập. Cách
kể này có ưu thế là khiến người nghe tin cậy hơn vào câu chuyện của người kể.
Đặc biệt đấy là khi “Bê-li-cốp ở ngay cùng một nhà vỏi tôi, cùng một tầng, cửa đối
diện nhau”.
Với cách kể này, ta thấy có sự song trùng từ điểm nhìn, giọng điệu của hai
người kể ở ngôi thứ nhất và ngôi thứ ba. Ngôi thứ nhất (Bu-rơ-kin) kể, người nghe
trực tiếp ở đây là bác sĩ l-van. Nhưng thực chất cả Bu-rơ-kin lẫn l-van ít khi xuất
hiện trong văn bản nên lời kể ỏ đây như thể là của người kể từ ngôi thứ ba đến với
người nghe ẩn khuất. Đoạn văn sau sẽ minh chúmg cho điều đó; “Buồng ngủ của
Bê-li-cốp chật như cái hộp. Khi nằm ngủ, hắn kéo chăn trùm đầu kín mít”. Rõ ràng
đây là lời của Bu-rơ-kin nhưng lại mang âm hưỏng của người kể chuyện giấu mặt,
ngôi thứ ba.
3. Giọng điệu: điểm tĩnh, mỉa mai, chua xót
Sê-khốp nổi tiếng với lối kể điềm tĩnh, khoan thai. Người kể ở vào vị trí người
quan sát, trải nghiệm, đúc kết ra lẽ sống. Yếu tố cơ bản làm nên chất giọng này là

360