Page 356 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

Mặt trời tim ta đó
Rừng rực ánh lửa hồng
Trái tim đang lặn xuống
Một biển tình mênh mông.
Ta-go đã có sự kết hợp ánh mắt nhìn đẹp như ánh trăng muốn soi thấu tâm
hồn người đang yêu sâu như biển cả. Với Hai-nơ, “biển tình mênh mông” là biển
tình của người con gái, còn với Ta-go, biển tình ấy là của người con trai. Mượn
thiên nhiên để ca ngợi vẻ đẹp của con người là cách các thi sĩ thường làm. Ta-go
vẫn tuân thủ nguyên tắc này. Nhờ vậy, tiếng thơ ông đầy vẻ bay bổng, nhưng
cũng đằm thắm, trang trọng và sâu thẳm diệu kì.
Thực chất, nỗi băn khoăn của cô gái kia là muốn tìm hiểu “cuộc đời” của
chàng trai mình yêu. Thế nhưng ngay cả khi cuộc đời ấy được bày ra ‘Irần trụi dưới
mắt em”, “không giấu một điều gì” thì “em” cũng chẳng thể nào “hiểu tất cả” về
nó. Sức hấp dẫn của bài thơ chủ yếu dựa trên mạch lô-gíc của li tri. Bài thơ mang
đậm chất trí tuệ, cho dù nếu xét từng hình ảnh, sự việc thì chúng luôn thể hiện cái
nhìn lãng mạn, luôn đứng vào nhóm ngôn từ, hình tượng trang trọng, cao cả của
thơ trữ tình. Chẳng hạn khi miêu tả đôi mắt thì mắt ấy sẽ là “băn khoăn”, “buồn”.
Rồi ánh nhìn ấy được ví như ánh trâng,... tất cả đầy thi vị lãng mạn. Thế nhưng
mạch cảm xúc này không hề lấn át được mạch lí trí. Đây chính là thế mạnh của
thơ Ta-go, thế mạnh của thơ phương Tây hiện đại, bởi thơ phương Tây thường
thiên về lí trí hơn là tình cảm.
Ta cũng theo dõi mạch lô-gíc của lí tri. Sau khi khẳng định mình đã bày cả
cuộc đời ra nhưng mà người tình vẫn chưa hiểu hết, Ta-go chuyển mạch, minh
chứng cho sự tỏ bày ấy bằng cách đưa ra các hình tượng ví von cụ thể (viên ngọc,
đoá hoa). Đấy là những vật quý giá, nhưng nó không thể là “cuộc đời” và cũng
không thể nào thấu hiểu hết được vì cuộc đời luôn dịch chuyển vì ngay sau đó, Ta-
go khẳng định “đời anh là một trái tim”. Câu tiếp theo cũng diễn tả sự khẳng đnh
ấy: “Nào ai biết chiều sâu và bến bờ của nó”. Đây là sự thật hiển nhiên. Lô-gíc duy
lí của Ta-go là từng bước nêu “sự thật” rồi đặt người tình đối diện với sự thật đó để
chấp nhận rằng nỗi buồn kia là vô lí, không đáng có. Từ góc độ này, lời thơ vừa nêu
một chân lí, vừa động viên an ủi con người trước cái chân lí thực tiễn đầy trớ trêu đó:
Em là nữ hoàng của vuơng quốc đó
Ấy thế mà em có biết gi biên giới của nó đâu.
Lô-gíc lí trí của tư duy thơ được đặt trên sự tăng cấp. Không ai hiểu bến bờ của
trái tim thì ngay khi làm nữ hoàng của trái tim ấy (một câu tán tỉnh trang trọng!) thì
có lạ gì khi em không hiểu hết trái tim.
Từ lô-glc của vật chất, cuộc đời, viên ngọc, đoá hoa, trái tim, Ta-go chuyển
sang lô-gíc tinh thần. Nếu trái tim là “lạc thú” , là “khổ đau” thì đối tượng trữ tình sẽ
thấu hiểu rất nhanh. Thế nhưríg, một lần nữa, Ta-go chuyển mạch, tăng cấp từ trá/
355