Page 355 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

là so sánh. Cuộc đời là viên ngọc và cuộc đời tựa đoá hoa. cả hai đều quý giá
thanh cao. Cuộc đời của thi nhân ngầm chứa sự thanh cao và quý giá ấy.
Và đây là sự hi sinh (tình yêu nào mà chẳng cần sự hi sinh và đòi hỏi sự hi
sinh). Nếu là ngọc, thi nhân nguyện “đập vơ’, “xâu thành chuỗi” để tặng người
yêu. Nếu là hoa, thi nhân nguyện hái nó để “đặt lên mái tóc em”. Với ngọc, thi
nhân không miêu tả vẻ đẹp của nó bỏi loại ngọc nào mà chẳng đẹp. Với hoa, thi
nhân có sự miêu tả ‘Iròn trịa, dịu dàng và bé bỏng” . Rõ ràng, tuy sử dụng cùng
cấu trúc nhưng Ta-go vẫn có cách đổi khác nó đi. Hình thức này cũng xuất phát từ
thông điệp chính của văn bản: mọi điều ngỡ như đồng dạng, đơn giản nhưng càng
cố hiểu thì ta càng thấy sự khác lệch và không bao giờ đến được giới hạn cuối
cùng của nó. Câu chuyện về tình yêu của Ta-go vì thê đã mang trong nó tính triết
học về sự không cùng của cuộc đời.
Hai chữ nếu cuối cùng ỏ đoạn ba là những giả ƠỊnh về sự trừu tượng: “lạc thú”
và “khổ đau” . Nếu ở hai giả định đầu, nhà thơ không sử dụng sự tương phản (ngọc
và hoa thì chẳng tương phản với nhau, nếu có sự khác biệt thì ngọc cứng còn hoa
mềnr, cho thấy sự quyết tâm dâng hiến của nhà thơ, ngọc cứng thì đập ra xâu
thanh chuỗi, hoa mềm thì sẽ hái tặng), thì ở đây nhà thơ đã sử dụng hai trạng thái
tâm lí ngược nhau: niềm vui và nỗi buồn.
Từ vật thể trong thiên nhiên (ngọc, hoa) đến tâm lí người (lạc thú, khổ đau) thi
nhân đã bao quát một diện rộng hiện thực. Đã có sự chuyển dịch cái nhìn, chuyển
dịch đối tượng nhưng tất cả cùng hướng đến điểm: “chẳng bao giờ em biết trọn nó
đâu”.
3. Cuộc đời - trái tim - tình yêuỵ
Xuất phát từ cái nhìn của cô nhân tình “băn khoăn buồn”, bài thơ ra đời. Ta-go
chứng minh ánh nhìn ấy là không cần thiết bởi mọi điều của cuộc đời thi nhân luôn
bày tỏ hết ra, nhưng bao giờ cũng tồn tại nghịch lí “chẳng biết trọn”. Ta-go không
phủ nhận tuyệt đối; chẳng biết gì mà dùng mệnh đề chỉ mức độ: biết nhưng không
biết hết. Quan niệm này được đúc kết không chỉ qua tình yêu mà còn qua mọi lẽ
hiện tồn trên cuộc đời. Cuộc đời luôn mới và luôn vận động, không thể hiểu hết
cuộc đời thì đâu đáng buồn. Bài thơ như thể là lời động viên, an ủi. Nhưng nếu vì
không thể biết hết về mọi nhẽ mà không hề thoáng chút băn khoăn, thì còn đáng
sống trên đời nữa không? Ta-go hẳn nghiêng về ý nghĩa này.
Nỗi buồn của cô gái là nỗi buồn khao khát được hoà hợp nhưng hẳn là chưa
được như mong muốn. Ta-go sử dụng hình ảnh so sánh rất độc đáo, kết hợp tài
tình lối tư duy thẩm mĩ Đông - Tây: “Như trăng kia muốn vào sâu biển cả”. Đôi mắt
được ví với ánh trăng (Sếch-xpia đã từng so sánh ánh mắt của Giu-li-ét với ánh
trăng). Trong khi đó, một nhà thơ vĩ đại khác, Hai-nơ, lại so sánh trái tim đang yêu
của người con trai như mặt trời;

354