Page 63 - Nghề Thủ Công Truyền Thống Việt Nam

nhiệm từ việc xây cất ban đầu đến việc tu bổ theo dõi sau

mỗi mẻ lò.

Phường dồi bát và phường ve lừa: Hương ưởc của làng

quy định: “Bất khả giáo huấn phi tử tôn” (không thể dạy

nghề cho những người không phải là con cháu mình) nên

phường này chỉ có người Bát Tràng mới được làm. Chỉ

đàn ông mới ở phường dồi bát. Phường ve lừa thì ít nhất có

một người cắt dò và ve lòng, một người trang trí và chấm

cúc, một người lừa (xếp sản phẩm theo từng cọc). Họ tạo

thành một dây chuyền chặt chẽ dưới sự chỉ đạo của người

“xuất cả”.

9 m
Làng gò đồng Đại Bái thì tổ chức phường lại chia theo

địa bàn cư trú. Làng có 4 xóm, mỗi xóm là một phường

sản xuất một loại hàng nhất định. Xóm tây chuyên về đánh

mâm, xóm ngoài chuyên làm nồi, xóm giữa làm ấm siêu

và xóm Sôn chuyên đánh chậu. Còn có thêm một phường

chuyên mua bán để cung cấp vật liệu và tiêu thụ hàng hóa

gọi là phường hàng chợ, trong phường tất cả đều là gia

đình của các thợ thủ công gò đồng, đời đời truyền kinh

nghiệm cho nhau, trong gia đình cũng như trong ngõ xóm.

Không biết ngày xưa các phường ấy có văn bản hay quy

ước bất thành văn nào không, nhưng tổ chức phường thì

đến bây giờ vẫn tồn tại. Gia đình này hành nghề độc lập với

gia đình kia trong việc sản xuất và lưu thông, không có gì

ràng buộc nhau cả. Có sự chuyên môn hóa cao độ, nhưng

chỉ với ý nghĩa phân biệt với sự hành nghề của các xóm

khác, chứ không có một sự chỉ đạo tập trung nào. Theo nhu

67