Page 42 - Một Số Phong Tục Tập Quán

Từ đó mà suy, nếu tên ai không có hơ đứng trưóc
thì người đó phải là nam giới. Trong khi đó, với
người Việt, trưóc đây, thường có tên lót Văn đê
báo hiệu giới tính nam. Người Jrai lúc đã có con
thì gọi theo tên con, khi có cháu gọi theo tên cháu.
Ví dụ: Ama/amí Tun (bô7mẹ của Tun), ơi/yă Chun
(ôngA)à của Chun). Trong đòi sống cộng đồng, tên
khai sinh chỉ gọi khi còn nhỏ. Trường hỢp, người đã
có con có cháu, tên khai sinh chỉ được gọi trong
quan hệ thân thiết và bằng vai trở lên.
Theo phong tục Jrai, không ai nhắc đến tên
người quá cố. Trường hỢp buộc phải nhắc đến,
người ta dùng từ rơ gom đặt trước tên con, hoặc
tên cháu người đó. Từ này tương đương với từ cố
trong tiếng Việt. Từ rơ gom dùng cho tất cả mọi
người, không phân biệt sang hèn, giới tính như rơ
gom Tun, rơ gom Chun. Điều này nói lên một phần
tính bình đẳng, vừa chặt chẽ lại vừa giản dị, trong
cách xưng hô của người Jrai.

2. Chế độ mẫu quyền của ng^ời Jrai

Chế độ xã hội trong đó mọi quyền hành trong
gia đình và trong xã hội đều thuộc về người mẹ, người
phụ nữ được xem như một dấu son mà cộng đồng Jrai
từ đòi này sang đòi khác vẫn bền bỉ lưu giữ.
Trưóc hết nói về cách tính dòng họ. Với người
Jrai, con cái sinh ra lấy theo họ mẹ, họ hàng bên mẹ
gọi là doai gah mí (họ nội), họ bên cha là doai gah ma
(họ ngoại). Những người bên họ nội được quý trọng

41