Page 126 - Một Số Phong Tục Tập Quán

vèo mắt nhìn chẳng mấy mà đi mãi không tới nơi.
Khi đã làm xong công việc gieo hạt, bỏ phân lấp
đất, trước lúc ra về, người Mông thường nói: "Hô po
cừ tua sai, xia chỉ nềnh, chia tau po lo, po tâu" (ôi!
Ngô mọc nhanh lên, cao hơn người để có bắp to,
bắp nhiều). Có người làm xong quên nói câu này,
về đến nhà lại phải lật đật quay lên nói với nương
ngô như thế vì sỢ ngô ngủ say không mọc được.

Khi ngô đã trổ đuôi gà - lá ngô đã mọc dài và
uốh cong, người trồng ngô phải lên nương tỉa đi
những cây ngô yếu ớt, giữ lại mỗi hốc 3 đến 4 cây.
Những hốíc mọc không đủ cây thì tra thêm hạt.
Cây ngô được vun bón đạm 2 lần: lần đầu lúc ngô
cao gần đầu gối, lần sau lúc ngô cao gần đầu người.
Các dân tộc vùng cao, trong đó có dân tộc
Mông, có lối canh tác xen canh; dưới gốc ngô trồng
thêm dưa chuột và bí đỏ. Dưa và bí vươn dài phủ
kín các tảng đá. Như vậy đất trồng, khoảng không
gian, mặt bằng được tận dụng đến mức tối đa.
Cứ thế cây ngô, cây bí, cây dưa chuột bám hốc
đá mà lốn lên bất chấp thòi tiết khắc nghiệt. Ngô,
bí, dưa trồng nơi hốíc đá nổi tiếng ngon. Vì thế,
ngay những nhà đủ ăn cũng muôn trồng thêm một
đám nương hốíc đá để được thưởng thức những
nông sản sinh ra từ đó.
Ngô là lương thực chính của đồng bào các dân
tộc vùng cao Hà Giang. Lá ngô còn tươi dùng để
nuôi trâu bò. Thân cây ngô chất thành từng đốhg
làm củi đun, làm que rào vườn. Tuy thân cây ngô
không cứng bằng cây sặt, cây trúc nhưng khi đem

125