Page 122 - Một Số Phong Tục Tập Quán

không phá tràn lan. Hết sức tránh vì lấy cây này
mà chặt phát cây khác.

Gắn bó vói rừng, cần có đất để trồng trọt để
nuôi sông, ngưòi Jrai buộc phải làm rẫy. Thường
thì ngưòi Jrai không làm rẫy quá lớn, chỉ làm vừa
sức mà thôi. Khi đã bạc màu (thưòng là sau 3 năm
canh tác) rẫy mới bị bỏ hoang. Nhưng đất này vẫn
được xem là tài sản của gia đình, đất vẫn được
chăm sóc. Cũng chỉ chò khoảng 3 năm, hay nhiều
nhất là 5 năm, khi rẫy đã hồi sức, họ quay trỏ lại
canh tác. Các nhà nhân học bảo rằng đây là hình
thức luân canh. Gặp sưòn đồi dốc, khi cày, người
Jrai chăm chú sao cho đưòng cày chạy theo đường
ngang, vòng quanh đồi. Khóm mỳ, khóm lúa được
trồng so le để tránh nưốc xói, giảm độ hoang hóa.
Trước khi đốt rẫy, người Jrai thưòng làm sạch
đường chu vi rẫy nhằm ngăn không để ngọn lửa
đốt rẫy cháy lan sang cả cánh rừng. Vói những khu
rừng bị sét đánh người Jrai không lấy làm rẫy.
Trường hỢp cây to trong rẫy bị sét đánh, cái rẫy ấy
vẫn tiếp tục làm, nhưng người Jrai làm lễ cúng và
cái cây ấy không ai dám động đến, kể cả ngồi ở
dưới bóng cây. Họ cho rằng nếu không làm như thế
con người sẽ triền miên đau đầu.
Trong rừng có nhiều lâm sản. Khi cần, người
Jrai có khai thác, nhưng không khai thác kiểu vắt
kiệt. Họ không lấy măng quá non hoặc quá già.
Ngưòi Jrai không có thói quen lấy mật ong làm
hàng hoá. Khi cần bồi dưỡng cho người già và trẻ
em thì chỉ lấy một ít. Người Jrai có nhu cầu lấy sáp

121