Page 121 - Lý Thường Kiệt

BẠI CHIÊM-PHÁ TỐNG

đến. Nhưng sách TB và các sách Tống, như TS 488, TS 495, có chép tên Nùng
Tông Đán, người châu Quảng Nguyên. Ta thấy Nùng Tông Đán đã theo

Tống rồi bỏ Tống nhiều lần (xem V/8). Tháng 6 năm Bính Thìn (1076), ty An
Nam tuyên phủ tâu rằng: "Đã sai đô giám Quế Châu là Nùng Tông Đán
kiểm điểm đinh tráng Hữu Giang, để đánh Lưu Kỷ". Vua bảo: "Tuy Tông
Đán đã hiệu thuận và là kẻ dũng mạnh, nhưng các con còn theo Lưu Kỷ. Ta
sợ Tông Đán cũng theo nốt. Vậy nên chọn các viên có mưu lược đi theo
Tông Đán" (TB 276/lb).
Có lẽ Tông Đản ở sử ta là Nùng Tông Đán ấy, hoặc là một con y. Chữ
Nùng dùng đầu tên có thể chỉ giống người Nùng mà thôi, chứ không phải
hẳn là chỉ họ. Vì sự hai âm Đán và Đản rất gần, hai tên có thể là một
chăng'^*?
Các quan man động ấy đóng từ Quảng Nguyên đến châu Tô Mậu,

trước các trại Hoành Sơn, Thái Bình, Vĩnh Bình, c ổ Vạn, Thiên Long. Lưu
Kỷ cầm quân vùng Quảng Nguyên. Có lẽ Tông Đản chỉ là một bộ tướng.
Vùng Môn Châu có Hoàng Kim Mãn, vùng Lạng Châu có phò mã Thân
Cảnh Phúc (IV/4) và vùng Tô Mậu có Vi Thủ An cầm quân.
Khí giới thì ngoài cung nỏ, trường thương mà hai bên đều dùng, ta có
tên tẩm thuốc độc, và máy bắn đá.
Ta lại dùng nhiều voi để xung phong. Voi có thể do cả đường thủy và
đường bộ tiến vào.

3. Khởi công. Trận Khâm, Liêm
Phần Lý kỷ còn lại chép rất sơ sài về việc hành binh này. Ta không thể
biết chi tiết cuộc tấn công của Lý Thường Kiệt. Tống sử và các Tống thư chỉ
chép rõ việc người Tống làm. Còn việc người ta, họa hoằn có một vài chi tiết.
Sách TB cho ta biết thêm một vài việc. Nhờ những lời tâu của biên lại Tống, có
ghi ngày tháng, nên ta có thể căn cứ vào đó mà đoán một cánh khá tường tận
những hồi biến chuyển của cuộc tấn công do Lý Thường Kiệt chỉ huy.

Như đã nói trên, biên thùy ta giáp địa hạt Ung Châu có hình một góc tư
vòng tròn, đường bán kính trung bình dài 150 km, mà trung tâm là thành

129