Page 117 - Lý Thường Kiệt

BẠI CHIÊM-PHÁ TỐNG

"Sao lại nói như thế? Nếu ta không dung kẻ theo ta, thì kẻ không theo ta
đắc chí. Bày phương kế như vậy là bậy!" An Thạch cũng đồng ý, nói: "Quả

thực như lời Hoàng thượng! Nếu thật Trí Hội chưa theo hẳn ta như lời Di
nói, thì nên nhân cơ hội này mà mua chuộc nó. Vả nay, Càn Đức còn bé;
nếu Lưu Kỷ đánh được Trí Hội, rồi quay lấy Giao Chỉ, thì đó sẽ là cái họa
cho ta. Ta nên giúp Trí Hội để chế lại Lưu Kỷ, làm cho nó không rỗi tay mưu
đánh Giao Chỉ. Thế thì mới lợi cho ta". (TB 263/7a).
Theo ý Vương An Thạch, cũng như ý của người Tống đương thời, Lưu
Kỷ là một tướng độc lập ở Quảng Nguyên, thanh thế không kém gì vua Lý.
Cho nên mới có lý luận trên. Nhưng dựa vào lý luận của An Thạch, thì tại
sao Tống không dùng Kỷ đánh Lý Nhân Tông? Ấy vì An Thạch sợ Kỷ lấy
được nước ta, rồi sẽ trở nên rất mạnh. Vua Tống cho lời An Thạch là phải;
hạ chiếu cấp bổng tiền cho Trí Hội và ban cho con là Tiến An chức tây đầu
cung phụng (chiếu ngày A. Vi, 4-4b-A. Ma, DL 21-5-1075; TB 2ố?)/7à).
Vua Tống lại chiếu cho ty kinh lược Quảng Tây sai sứ thần vào các khê
động mộ đinh tráng để làm thanh viện cho Trí Hội. Vua hẹn rằng hễ ai bắt
hay giết được giặc, thì theo lệ thường thưởng cho mười tấm vải (TB 265/7b).
Lưu Di càng được nhịp sửa soạn chiến tranh. Chẳng bao lâu nữa, bức
thế, Lý Thường Kiệt phải tấn công trước.

Chú thích:

’ L iêu là một nước ở vùng Mãn Châu, Hà Bắc bây giờ. Nguyên trước là Khiết Đan.
Chúa nước xưng vương năm 916. Đến năm 937, đổi tên ra Liêu. Rồi chiếm phần đất Hà
Bắc, Sơn Tây và Chahar. Lúc Tống lên ngôi, hai nước Liêu Tống thành lân bang. Tống
Thái Tông đánh Liêu, nhưng thất bại ở Cao Lương (979). Năm 982, Thái Tông lại nhân
Liêu có tang, kéo quân tới đánh, nhưng bị đại bại. Năm 1004, Liêu tới đánh Tống, nhưng
Liêu bị bại. Hai bên sức ngang nhau, nên định hòa hiếu với nhau và lập đàn thề thân
thiện ở Đàn Uyên. Đến lúc nước Hạ, ở phía tây Liêu, trở nên một nước mạnh và bắt đầu
quấy Tống, Liêu thừa cơ yêu sách Tống nhiều điều: như đòi đất và tiền (1042 và 1074).
Tống đều phải nhún.
H ạ là một nước có từ nhà Đường, chiếm vùng Cam Túc, Ninh Hạ ngày nay. Ban đầu,
giúp Tống đánh Bắc Hán, nhưng sau lại theo Liêu chống Tống, và được Liêu phong cho

125