Page 236 - Lịch Sử Văn Minh Thế Giới

Sau khi Xêda chết ít lâu, năm 43 TCN, ở La Mã lại xuất

hiện chính quyền tay ba lần thứ hai. Đó là Antôniút, Lêpiđút và

Ôctavianút. Chẳng bao lâu Lêpiđút bị tƣớc quyền lực, Antôniút

kết hôn với nữ hoàng Clêôpát, do vậy toàn bộ quyền hành ở La

Mã thuộc về Ôctavianút. Năm 30 TCN, Ôctavianút tuyên chiến

với Clêôpát. Bị thất bại, Antôniút và Clêôpát phải tự tử.

Năm 29 TCN, Ôctavianút trở về La Mã và trở thành kẻ

thống trị duy nhất của toàn đế quốc. Mặc dầu chƣa xƣng hoàng

đế nhƣng ông đƣợc tôn làm nguyên thủ, đƣợc dâng danh hiệu

Ôgút (Auguste) nghĩa là đấng chí tôn và đƣợc tặng nhiều danh

hiệu cao quý khác. Nhƣ vậy, Ôctavianút thực chất đã trở thành

một hoàng đế và La Mã tuy vẫn khoác cái áo ngoài của chế độ

cộng hòa nhƣng thực chất đã chuyển sang chế độ quân chủ

chuyên chế.

+ Sự suy vong của đế quốc La Mã.

Đến thời quân chủ, chế độ nô lệ ở La Mã ngày càng khủng

hoảng trầm trọng. Để khắc phục tình trạng đố, giai cấp địa chủ

chủ nô phải thay đổi cách bóc lột: họ đem ruộng đất chia cho

ngƣời lao động nông nghiệp để thu địa tô. Việc đó dẫn tới sự ra

đời của một tầng lớp xã hội mới gọi là lệ nông - tiền thân của

nông nô thời trung đại sau này.

Đến thế kỉ III, công thƣơng nghiệp phát triển một thời cũng

nhanh chóng suy sụp, cƣ dân thành thị giảm sút, thành thị trở

nên điêu tàn, mối liên hệ kinh tế giữa các nơi của đế quốc không

còn chặt chẽ nữa. Trong hoàn cảnh đó, do miền Đông nhờ sự

liên hệ với các nƣớc phƣơng Đông, kinh tế còn có thể phát triển

thuận lợi hơn ở miền Tây, nên năm 330, hoàng đế Cônxtantinút

đã rời đô sang Cônxtantinốplơ ở phía Đông. Năm 395, hoàng đế

Têôđôdiút chia đế quốc thành hai nƣớc: đế quốc Đông La Mã