Page 233 - Lịch Sử Văn Minh Thế Giới

thành việc của dân (res publica), do vậy chế độ nhà nƣớc mới

gọi là Respublica tức là chế độ cộng hòa. Bộ máy nhà nƣớc thời

kì này bên cạnh Viện Nguyên lão và Đại hội nhân dân là hai cơ

quan chấp chính có quyền ngang nhau, nhiệm kì là một năm.

Tuy chế độ cộng hòa đã đƣợc thiết lập nhƣng sự cách biệt

giữa quý tộc và bình dân vẫn rất lớn. Vì vậy bình dân đã đấu

tranh với quý tộc trong hai trăm năm để đòi giải quyết các yêu

cầu của họ. Kết quả, bình dân đã đƣợc thỏa mãn các yêu cầu nhƣ

bình dân đƣợc cử quan Bảo dân để bênh vực quyền lợi cho

mình, đƣợc chia ruộng đất, đƣợc kết hôn với quý tộc, đƣợc làm

quan chấp chính, bình dân nếu phá sản cũng không biến thành

nô lệ v.v... Thắng lợi của bình dân đã làm cho chế độ cộng hòa

quý tộc của La Mã đƣợc dân chủ hóa thêm một bƣớc so với

trƣớc.

+ Sự thành lập đế quốc La Mã.

Khi mới thành lập, La Mã chỉ là một thành bang nhỏ ở miền

Trung bán đảo Ý. Từ thế kỉ IV TCN, La Mã không ngừng xâm

lƣợc ra bên ngoài, và hơn một thế kỉ sau, La Mã đã chinh phục

đƣợc toàn bộ bán đảo Ý.

Tiếp đó La Mã muốn phát triển thế lực sang phía Tây Địa

Trung Hải, nhƣng ở đây La Mã đã gặp phải một đối thủ hùng

mạnh, đó là Cáctagiơ.

Cáctagiơ là một đế quốc rộng lớn bao gồm vùng bờ biển

Bắc Phi, miền Đông Tây Ban Nha, miền Nam xứ Gôlơ, bán đảo

Xácđenhơ, đảo Coócxơ (ở gần Tuyrít, thủ đô nƣớc Tuynidi ngày

nay).

Do mâu thuẫn với nhau trong mƣu đồ bành chƣớng thế lực

mà đầu tiên là cuộc đụng độ ở đảo Xixin, từ năm 264 - 146

TCN, trong vòng gần 120 năm, giữa La Mã và Cactagiơ đã xảy