Page 235 - Lịch Sử Văn Minh Thế Giới

tế. Tuy vậy nô lệ lại là giai cấp bị áp bức bóc lột vô cùng tàn

bạo, nên họ không ngừng nổi dậy đấu tranh, trong đó tiêu biểu

nhất là cuộc khởi nghĩa Xpactacút, nổ ra từ năm 73-71 TCN.

Chính sự đấu tranh của giai cấp nô lệ là một nguyên nhân rất

quan trọng làm cho La Mã càng lún sâu vào cuộc khủng hoảng

về mọi mặt.

- Thời kì quân chủ.

- Quá trình chuyển biến chế độ cộng hòa sang chế độ quân

chủ.

Từ thế kỉ I TCN, chế độ cộng hòa ở La Mã dần dần bị chế

độ độc tài thay thế. Do bất đồng với nhau trong việc giải quyết

những vấn đề của đất nƣớc, các phe phái trong giai cấp chủ nô

La Mã đã tạo điều kiện cho các tƣớng lĩnh nhảy lên vũ đài chính

trị.

Ngƣời giành đƣợc quyền độc tài đầu tiên là Xila. Năm 82

TCN, Xila tuyên bố làm độc tài suốt đời nhƣng đến năm 79 TCN

vì ốm nặng phải từ chức và đến năm 78 TCN thì chết.

Sau khi đàn áp cuộc khởi nghĩa Xpactacút, ở La Mã xuất

hiện chính quyền tay ba lần thứ nhất. Đó là Cratxút, Pompê và

Xêda. Năm 54 TCN Crátxút bị tử trận trong khi đánh nhau ở

phƣơng Đông. Pompê tìm cách trừ khử Xêda để độc chiếm chính

quyền nhƣng bị thất bại phải chạy sang phía Đông. Ngay năm đó

(48 TCN), Xêda truy kích Pompê tận Ai Cập. Tại đây, ông giúp

công chúa Clêôpát giành đƣợc ngôi vua, do đó ông ở lại trong

cung đình Ai Cập hơn nửa năm. Năm 45 TCN, sau khi đánh bại

mọi thế lực chống đối ở phƣơng Đông, Xêda kéo đoàn quân

chiến thắng trở về và trở thành ngƣời đứng đầu nhà nƣớc La Mã,

nhƣng đến năm 44 TCN thì bị ám sát.