Page 99 - Kiến Trúc Đình Chùa Nam Bộ

- Phong cách thuần cổ biểu hiện qua màu sắc nội thất:
Trừ một số đình chùa gốc Hoa, đa phần các đình chùa cổ Nam Bộ từ giữa thế kỷ XX
trở về trước, nhìn chung về mặt tổng thể, thường sử dụng “tông” màu vàng (vàng nhạt,
vàng cam, vàng ánh (thếp vàng)) trên nền sắc đen (đen, đen xám, đen bóng, nâu đen) là
chủ yếu; kể cả không gian thâm u, thiếu sáng của nội thất. Các màu khác như đỏ, hổng,
cam, lơ... cũng dược kết hợp với diện hẹp như những nét điểm xuyết cần thiết (Xem hình
3.32). Như vậy, màu sắc sử dụng trong đình chùa Nam Bộ tương dối đơn giản nhưng vẫn
thể hiện được ý tưởng kiến tạo tâm linh hướng nội (âm-bên trong) và truyền thống văn
hóa trọng tình.
Ngày nay, tính chất dộng, dương tính hình thành từ đặc điểm của vùng văn hoá Nam
Bộ (Xem mục 2.2.2.4) và sự tích hợp vãn hoá với phương tây dã ảnh hường nhiều đến
cảm nhận màu sắc trong nhân dân. Một nội thất đậm màu sắc âm tính như trên không
còn phù hợp, khỏng gian âm u của nội thất dần dược cải thiện sấng hơn; tuy rằng ‘tông’
màu sừ dụng trong nội thất vẫn chưa thay đổi nhiều.
+ Phong cách thuần cổ biểu hiện qua hình tượng trang trí nôi thất:
I . '
Các hình tượng trang trí trong nôi thất đình, chùa cổ Nam bộ thường được tìm thấy
qua các vật thể động như: Bàn thờ (hoặc khánh thờ), bao lam, hoành phi, câu đối, tượng
thờ, nghi cụ (đổ thờ); và các vật thể tỉnh như: Cột, kèo, cửa, nển...
Trong đình, chùa Nam Bộ, bàn thờ (độc bàn) hay khánh thờ thường được làm bằng
danh mộc, mặt và chân bản thường không chạm trổ, nhưng rèm trước thường dược chạm
khắc rất tinh vi bằng lối chạm thủng (Xem hình 3.31), các đề tài thường mang tính hiện
thực dân gian như chuột trộm dưa, sóc ăn trái giác, dây bầu, dây bí, vịt lội ao sen...,
những đề tài mang tính “kinh điển” hoặc “cung đình” như bát tiên, tứ linh, tứ bình,... ít
tìm thấy trong các đình, chùa cổ; đây cũng là một trong các biểu hiện của đặc điểm vùng
văn hoá Nam Bộ, các nghệ sĩ của nhân dân đã “thoát ly” khỏi những ràng buộc của nghệ
thuật kinh điển phong kiến để hướng tới phong cách bình dân, giản dị.
Đối với đình, bàn thờ chính thường được tôn trí thêm một khánh thờ bên trên cũng
chạm khắc rất tinh vi, tất cả thường được sơn son thếp vàng (Xem hình 3.36). Đối vói
chùa có phán đơn giản hơn, bàn thờ chính không có khán thờ và thưòng sử dụng sắc nâu
đen hay nâu gụ. Các bàn thờ phụ của đình và chùa thường đơn giản hơn.
Đình, chùa Nam Bộ còn có các bao lam trước các điện thờ (Xem hình 3.37), như cửa
võng trong các đình chùa miền Bắc, được chạm trổ rất tinh vi, thường là chạm thủng
(chạm lộng). Đối với dinh, nhất là các đình đuợc vua “sắc tứ”, còn mang màu sắc phong
kiến, để tài thường là tứ linh, cá hóa long, rồng, hổ, thất hiền, ngũ phúc, mây hạc hay
hoa quả... “Các bao lam này thường được thếp vàng rực rff' [52], Đối với chùa, thường
là điểu mai, điểu trúc (Xem hình 3.33), sóc nho, thập bát la hán, hoa quả, liên áp... hoặc
mây rồng, có nơi được thếp vàng rực rỡ như bao lam dinh. Đôi khi các bao lam được
nghệ nhân thể hiện rất tài tình, điêu luyện qua việc chạm lộng cả hai mặt giống nhau

100