Page 117 - Kiến Trúc Đình Chùa Nam Bộ

3.1.3.4. Các biểu hiện văn hóa cụ thể qua giải pháp kết cấu trong tùng giai đoạn
lịch sử

a) Giai đoạn Đụi Việt
- Vé kết cấu chịu lực: Sử dụng phổ biến bộ khung sườn “đâm trinh, cột kê” thuán gỗ;
cột gỗ tròn; kèo “gác” (kẻ chuyền), có “trổng cối” ờ giữa; liên kết các bộ phận bằng liên
kết “mộng” gỗ không đóng đinh, sử dụng “con xỏ” để liên kết hai “má kèo” hoặc kèo
vào cột. Kèo luôn “thả” theo chiều “thuận dương”(thả “vọng ví”- tức thanh kèo đưa về
phía trước luôn nằm vị trí bên tay phải) và dùng tán đá để kê cột (Xem hình 3.60).
- Kết cấu bao che: Mái thường lợp ngói máng xối, đuôi mái thẳng, sóng nóc thẳng có
đầu hổi (hình “rồng” hay “giao lá” quay ngược lại). Có “đòn dông” giữa nóc, đòn tay
“hộp”. Hai đầu nóc (khu đĩ) “liên thông” (Xem hình 3.74). Vách thường bầng gỗ theo
dạng “chấn song”, "bổ kho” hay “vách lụa”. Nền lát gạch dất nung, tấn nên đá ong.
b) Giai đoạn Pháp tliuộc (1858-1954)
- Phân đoạn cuối thế kỷ XIX (1858-1897)
Trong giai đoạn này đã bắt đầu xuâì hiện tưừng xây gạch đất nung hồ xi-măng, vòm
cửa cong. Vật liệu sắt trang trí bắt đầu xuất hiện, nhưng còn hạn chế.
Sau thời gian thích ứng với điểu kiện tự nhiên, tán đá kê cột có chân đế thấp được
thay bằng tán đá có chân đế cao tại vị trí tiếp cận nước (Xem hình 3.62).
- Phân đoạn đẩu thế kỷ XX (1897-1954):
Trong giai đoạn này đã có nhiều thay đổi lớn trong cấu trúc đình, chùa Nam Bộ. Hệ
thống cấu trúc bên trong công trình bắt đầu được đơn giản hóa. Bẽ-tông cốt thép, hổ xi-
măng dược sử dụng rộng rãi.
Đặc biệt bộ khung sườn kết cấu bê-tông đã có mặt. Liên kết bu-lông, đinh, vít được
dừng phổ biến. Móng bê-tông được sử dụng, nhưng còn hạn chế.
Ngói lá (vẩy cá) và ngói móc (ngói Tây) bắt đầu xuất hiện (Xem hình 3.61). Tấn nền
bằng “đá tảng” hoặc xây bằng “gạch vổ”, hồ xi-măng.
c) Giai, đoạn 1954-1975
Kiến trúc “chùa lầu” với khung sườn, sàn, mái... bê-tông rất phổ biến, móng bê-tông
thay thế “tấn đá”, kết cấu khung sườn gỗ gẩn như biến mất.
d) Giai đoạn ¡975 đến nay
Ngoài một số ứng dụng thành tựu khoa học mang tính thời đại như: Cừ bê-tông,
móng cọc nhồi, bê-tông ứng lực, bê-tông lưới thép..., cấu trúc chung của đình chùa Nam
Bộ, về cơ bản, chưa có sự thay đổi lớn so với giai đoạn 1954-1975. Tuy nhiên một số
ứng dụng mới nêu trên, tuy chưa nhiều, nhưng đã mở ra hướng đi mới cho kiến trúc
dinh, chùa Nam Bộ trong tương lai.

118