Page 115 - Kiến Trúc Đình Chùa Nam Bộ

Một số đình, chùa xây dựng và sửa chữa trong thế kỷ XX, hầu hết tường, vách ngăn
đều xây gạch, quét vôi. Một số xây dựng và sửa chữa trong thập niên cuối thế kỷ XX
còn sử dụng sơn nước thay vôi, một đổi mới cần thiết trong phong cách hiện dại.
Như vậy tường vách xây gạch, hổ xi-măng, quét vôi là phổ biến trong hẩu hết các
công trình đình, chùa còn tổn tại hiện nay tại Nam Bộ.
b) Giải pháp mái
Trong phẩn “Đặc điểm tự nhiên, khí hậu” Nam Bộ, cho chúng ta thấy rằng vùng Nam
Bộ có nển nhiệt độ cao, gần như khõng thay dổi quanh năm, nắng nhiều, cường độ mưa
cũng khá lớn và khí hậu ít biến đổi, ít có gió lốc to. Các yếu tố thòi tiết này là cơ sờ định
dạng hệ kết cấu và cấu trúc mái đình, chùa Nam Bò.
Nhìn chung, hẩu hết đình, chùa đều có mái dốc (kể cả mái dốc bê-tông). Dạng mái
bằng bê-tông chỉ mới xuất hiện gần đây nhưng rất hiếm, đa số chi để tạo một mặt tiển
“bẻ thế” hiện đại qua kiểu thức “nhà thảo bạt”, có thể thấy ở mặt tiền đình Phong Phú-
Thủ Đức (Xem hình 3.57), chùa Tôn Thạnh-Long An... hoặc chỉ đom giản là sụ sửa chữa
‘hiện đại” như hậu tổ chùa Bửu Phong-Biên Hòa...
Có hai loại mái dốc nhận thấy qua kiến trúc đình, chùa:
- Loại truyển thống: Với loại này, bộ sườn mái là hệ thống “mi, mè” gỗ, bên trên lợp
ngói “máng xối”(ngói âm-dương), ngói ống trúc, ngói “vẩy cá” (ngói lá) hoặc “ngói tây”
(ngói móc-ngói máy); trong đó ngói máng xối (Xem hình 3.58) thường được sử dụng
rộng rãi từ giữa thế kỷ XX trở vể trước, đây là một ứng xử phù hợp với điều kiện then tiết
dặc thù tại Nam Bộ như trên (lắm mưa, nhiều nắng, ít gió bão); có thê thấy qua cấu trúc
mái của các đình, chùa cổ như các đình Đức Thắng-Thuận Hải, Hiệp Ninh-Tây Ninh,
Bình Hòa-TP.HCM, Thắng Tam-Vũng Tàu, hoặc các chùa Huệ Quang-Bến Tre, Kim
Cang-Long An, Hội Thọ-Tiển Giang, Giác Lâm-TP.HCM...
- Loại hiện dại: Sau khi tích hợp văn hoá với Tây phương, nhằm lô-gích (hợp lý) với
cấu trúc chung cùa bộ khung sườn bê-tông hiện đại, một cấu trúc mái mới dã xuất hiện.
Với loại này, hệ rui mè của khung sườn mái được thay thế bằng tấm bê-tông nguyên bản
trải theo chiểu dốc như dốc mái ngói truyển thống tương úng, bên trên được “dán” ngói
vẫy cá hoặc ngói ống trúc, không có hệ rui, mè. Đa số các đình, chùa tân tạo đều hay sử
dụng loại này như chùa Xá Lợi-TP.HCM, Vĩnh Nghiêm-TP.HCM, Bửu Liên-TP.HCM,
Thiên Khánh-Long An, ni viện Thiện Hòa-Long Thành... cá biệt có chùa còn thay ngói
vẩy cá bằng “ngói mũi Hài” như chùa Châu Thới-Biên Hòa (Xem hình 3.59). Đây là sự
sáng tạo nhằm tìm kiếm một lối thoát, một sự cách tân cho kiến trúc hiện đại kết hợp
truyền thống.
Ngoài ra, ngói ống trúc thường thấy đa phần ờ mái đình, chùa gốc Hoa như đình
Minh Hương Gia Thạnh-TP.HCM, Nghĩa Thuận-TP.HCM, Tân Lân-Biên Hòa,— hoặc
chùa Bà Thiên Hậu-TP.HCM, chùa Bà-Bình Dương, Long Bàn-Bà Rịa, Viên Minh-Bến

116