Page 65 - Huế Trong Tôi
P. 65
Tôn Thất Thuyết vôh đã nhận thấy Phan Đình Phùng là
một người trung thực, giàu tmh thần yêu nưóc chống xâm
lược, có thể sử dụng về sau.
Sau khi thâ't bại trong cuộc đánh úp các căn cứ Pháp
tại Huế đêm ngày 4 rạng sáng ngày 5-7-1885, Tôn Thâ't
Thuyết phải đưa vua Hàm Nghi cùng đoàn tùy tùng ròi
kinh đố Huế chạy ra son phòng Tân Sở (Quảng Trị). Tại
đây ông lây danh nghĩa vua Hàm Nghi ban Chiếu Cần
Vương (ngày 13-7-1885), kêu gọi văn thân, sĩ phu và nhân
dân cả nước nổi dậy đánh xâm lược Pháp, ớ Quảng Trị
một thời gian, vì Tân Sở quá gần Huế giặc Pháp có thể kéo
tới bâ't kỳ lúc nào, ông lại đưa vua Hàm Nghi vượt
Trường Sơn mượn đường đất Lào chạy ra phía Bắc, rồi
vượt đèo sang đất Việt Nam, đến sơn phòng Phú Gia -
vùng núi Ấu Sơn, thuộc địa phận huyện Hưcmg Khê, từih
Hà Tình.
Chiếu Cần Vương thứ nhất, ngay sau khi được ban ra
đã được nhân dân ta ở khắp nơi dưới sự lãnh đạo của các
sĩ phu, văn thân yêu nước sôi nổi hưởng ứng. Từ miền
Nam xa xôi ra tới núi rừng miền Bắc, đâu đâu cũng hình
thành các trung tâm, dấy lên các phong trào chuẩn bị lực
lượng chông Pháp, sẵn sàng chiến đâ'u khi chiíng tới.
Đặc biệt, đối với địa phương Nghệ An và Hà Tũìh là nơi
Chiếu Cần Vương thứ hai được phát đi (ngày 20-9-1885),
là địa phương vốn có truyền thống yêu nước chống xâm
lược lâu đời, đội ngũ văn thân, sĩ phu lại râ't đông, sự
hưởng ứng càng nhanh và mạnh mẽ hơn.
63