Page 57 - Huế Trong Tôi

vua Hàm Nghi ửieo đường thiên lý chạy ra Bắc. Nhung bị
quân Pháp chặn lại dọc đường, đoàn phải quay về Tân Sở,
rồi vượt Trường Son theo đường thượng đạo chạy ra Bắc
tính chuyện xây dụng căn cứ kháng chiến lâu dài. Đổng
thời quyết định cử một phái viên tối cao mang sắc lệnh của
vua Hàm Nghi bí mật vượt biển ra phụ trách phong trào
Cần Vưong toàn miền Bắc. Phạm Thận Duật vói tư cách là

người quê ngoài Bắc, có uy tín lớn đối vói văn thân, sĩ phu
và nhân dân ngoài Bắc, đã được giao trọng trách đó.
Thi hành lệnh vua, cuối tháng 7-1885 Phạm Thận Duật
quay trở ra Quảng Trị theo đường biển ra Bắc. Nhung dọc
đường ông bị bệnh, sau khi đỡ bệnh định lên đường thì bị
tay sai của Pháp bắt. Đầu tháng 9, ông bị đưa xuống tàu
thủy đi ra đảo Côn Lôn cùng Tôn Thâ't Đừửì (cha của Tôn
Thất Thuyết) và Nguyễn Văn Tường. Đến cuối tháng 11,
chúng lại đày cả ba người ra đảo Tahiti giữa Thái Bình
Dưong. Trên đường đi, bệiứi cũ của Phạm Thận Duật tái
phát, ngày càng thêm nặng và ông đã mâ't trên tàu (ngày

29-11-1885), xác bị chúng vứt xuống biển, khi đó ông 61
tuổi. Mãi hai năm sau gia đình được tin chứửi xác về cái
chết bi tráng của ông, mói rước ảnh thuyền thân về quê
nhà đặt lên bàn thờ, các mũ áo triều phục đều liệm vào
quan tài chôn thành ngôi mộ giả, có tính tượng trưng.
Sóng gió đại dương từ ngày đó mãi mãi vang vọng tâm sự
bi thương chống giặc giữ nước không thành cũng lìhư
biểu dương chí khí yêu nước bất khuâ't của nhà văn thân
họ Phạm.

55