Page 119 - Đinh Tiên Hoàng

Việt to cồ) bao gồm những vùng đất đã thu phục được và
đặt dưới sự thống thuộc của mình...
1. Đỗ Cảnh Thạc sinh được một trai là Đỗ Thích. Sau
com binh hỏa, Thích là người duy nhất của dòng họ Đỗ
Cảnh còn may mắn sống sót vì đang theo học đạo sĩ Trương
Ma Ni bên kinh thành cổ Loa. Thời thế đổi thay, bỏ Đỗ
Động Giang - quê mẹ và cũng là nơi chôn nhau cắt rốn của
mình - Thích lánh sang trang Liệp Hạ, lấy một người vợ họ
Phùng và sống mai danh ẩn tích ở đó. Năm Tân Mùi, niên
hiệu Thái Bình thứ hai (971), nhà Đinh mở khoa thi Tam
giáo, bao gồm cả Nho, Phật, Lão để chọn người tài. Thích
nhân dịp này muốn đem sở học để tiến thân, liền lều chõng
vào kmh đô Hoa Lư ứng thí. Phép thi lần ấy là một bài Kinh
nghĩa hỏi nghĩa chữ "Đạo" trong "Đạo Đức Kinh", chữ
"Thời" ữong "Chu Dịch", và hai chữ; "Sắc", "Không" trong
kinh "Bát Nhã"- ba bộ kinh tiểu biểu cho kinh điển của ba
nhà. Đề ra phải nói là khó, cho nên rốt cuộc chỉ có ba người
qua được thì một là đệ tử đạo Phật: Ngô Chân Lưu, một là
đệ tử đạo Nho: Đặng Huyền Quang, và thuộc diện học trò
mặt trắng là Thích, trong đó Thích là ngưòi ít tuổi nhất. Để
định cao thấp, ba người phải bước vào kỳ Đình thí vói đề ra
là một bài văn sách hỏi về việc đế vương tiỊ thiên hạ so với
vũ công của nhà Đinh trong việc đánh dẹp mườỉ hai sứ
quân. Vốn nặng kiến thức sách vở, song chưa lịch duyệt việc
đời, nên ữong bài làm của mình, Thích đã "hớ hênh" khi
dùng chữ "Vương" - vua, để chi mưòi hai sứ quân, và chữ
"Quốc" - nước, để chỉ những vùng đất dưới quyền các sứ
quân cai quản. Đọc thấy những: Thái Bình Vương, Tam Chế
Vương, Ngô Lãm Vương, Kiều Lệnh Vương, Nguyễn Hữu
Vương, Trần Vưomg, Lã Vương, Lý Vương, Phạm Vưomg,

120