Page 320 - Di Tích Lịch Sử

sự đánh giá của nhà nghiên cứu người Pháp tên là Louis Bezacien là “Nghệ thuật tạc
rồng ở đây rõ ràng nổi hơn hẳn hình rống ra đời muộn hơn thường chạm trong các
đển chùa Việt Nam”.
Chính điện Lam Kinh gồm 3 toà điện lớn xây trên nền đất rộng, cao l,80m so với sân
rổng, bể ngang 38m, chiểu sâu 46m. Mặt bằng của điện bố trí hình chữ công I (chữ Hán).
Ngày 21 tháng 2 năm Bính Tý (1456) Vua Lê Nhân Tông đích thần đem các quan
vế bái yết sơn lăng ở Lam Kinh, nhà vua đã lệnh cho các đại thần đặt tên các điện. Theo
đó, điện phía trước gọi là điện Quang Đức, điện dọc ở giữa gọi là điện Sùng Hiếu, điện
phía sau gọi là điện Diên Khánh (theo Đại Việt sử kí toàn thư). Hai điện Quang Đức
và Diên Khánh đều 9 gian, gian giữa rộng nhất, hai gian hai đầu hồi chỉ rộng 2m tạo
thành hành lang bao quanh cả 3 điện.
Chính điện Lam Kinh là công trình kiến trúc gỗ có quy mô lớn, hàng cột cái của
cả 3 điện có đường kính 62cm. Căn cứ vào chiều rộng của nển điện, khoảng cách của
hai hàng cột cái thì cung điện này có 2 tầng mái. Kiến trúc ba toà chính điện Lam Kinh
có giá trị đặc biệt quan trọng vê' nghệ thuật kiến trúc thời Lê Sơ.
Cửa giữa sau điện Diên Khánh có hai lan can đá mỗi lan can tạc một con rồng
có thân và đuôi hình con sóc. Từ trên điện đi xuống thểm là khu sân Thái miếu. Sau
sân gổm 9 toà Thái miếu thờ Thái hoàng Thái phi, mỗi nển Thái miếu có kích thước
gần bằng nhau, dài 16m, với diện tích 200m^, tổng diện tích của 9 nền thái miếu là
l.SOOm^. Gạch lát nền là gạch vuông lát chéo, giữa các Thái miếu có một lối đi lát gạch
rộng khoảng 4m. Lối đi này có thêm tác dụng thoát nước. Nển Thái miếu cao so với
sần 90cm. Trước mỗi Thái miếu đều có một lối lên 5 bậc, hai bên lan can tạc hai rồng
uốn khúc bằng cả một phiến đá dày nguyên khối, rồng ở đầy nhỏ hơn rổng ở thềm
trước chính điện nhưng hình dáng và phong cách giống nhau. Sau khu Thái miếu
khoảng 50m là tường thành phía bắc, xây theo hình vòng cung, có đường kính 165m,
ôm bao bọc toàn khu cung điện và Thái miếu mặt bắc.
Ngoài các công trình quan trọng như chính điện Thái miếu ra, trong khu Hoàng
thành còn nhiều công trình khác như hai nhà tả vu và hữu vu ở hai bên sân rồng chạy dài
suốt cả chiều sâu sần rồng. Phía tầy khu chính điện còn có hai điện thờ lớn, mỗi điện 5
gian, đó là Chiêu Hiếu điện còn gọi là Lam Kinh Tây giáp thất điện, thờ Tuyên Tổ Hoàng
đế Lê Khoáng - thân sinh của Vua Thái Tổ và thờ Chiêu Hiếu Đại vương Lê Thạch - con
của Chiêu Hiếu Đại vương Lê Học. Điện Hoằng Hựu thờ Hoằng Hựu Đại vương Lê Trừ,
anh thứ hai của Thái Tổ. Phía đông khu chính điện là khu cư xá của các quan và quân
lính trông coi khu kinh thành. Trong khu vực phía đông còn một khu bếp núc. Theo kết
quả khảo sát, các nhà khảo cổ đã phát hiện được nhiều đổ gốm sứ ở khu vực này.
Khu lăng mộ ở Lam Kinh (khu Sơn Lăng của triều Lê Sơ) gồm có 8 láng của các
vua và hoàng hậu, trong đó làng của Lê Thái Tổ (Vĩnh Lăng) được mai táng ở điểm
huyệt quan trọng và thần diệu nhất. Lăng của các vua kế nghiệp và hoàng hậu mai táng
ở hai phía đông và tây.
Vĩnh Lăng được xây dựng trên một dải đất bằng phẳng ở phía nam chân núi Dẩu,
cách thành bắc điện Lam Kinh 50m, nằm trên tuyến trục bắc - nam giữa núi Dấu và

Môt số M tícti lịcti sử - VĂM >10Á Việt N a w
c 325 >