Page 72 - Dạy Học Vật Lý

SPBook - vươn tầm tri thức, chắp cánh tương lai

chữ c viết sau số đo để chỉ nhiệt độ được đo theo nhiệt giai Xenxiut (chú ý rằng
Xenxiut viết theo tiếng La tinh là Celsius).

Vậy nhiệt độ của nước đá đang tan là 100°c, nhiệt độ của nước đang sôi là
0°c. Thành thử theo nhiệt giai này thì nhiệt độ nào thấp hơn sẽ được biểu thị bằng

số đo lớn hơn, nhiệt độ nào cao hơn sẽ được biểu thị bằng số đo nhỏ hơn. Người

ta cho rằng Xenxiut đã làm một việc rất trái khoáy.
Do điều trái khoáy trên nên có câu chuyện kể như sau. Năm 1742 khi

Xenxiut trình bày sáng kiến của mình về chiếc nhiệt kế trước viện Hàn lâm Khoa

học Thụy Điển, có người cho rằng chiếc nhiệt kế của Xenxiut chẳng có gì hay ho
nên ông đã đứng lên hỏi tác giả: thưa ngài Xenxiut, thế ngài định để cái nhiệt kế

của ngài ở đâu đấy ạ? Bởi vì tôi nghĩ rằng ở mọi nơi người ta đang nóng lòng chờ
đợi lời khuyên của ngài đấy.

Trên đây ta vừa nói Xenxiut đã làm một việc rất trái khoáy. Nhưng nghĩ kĩ
ta sẽ thấy ở vào thời ấy Xenxiut làm như vậy là khôn ngoan. Bởi vì thời đó, cũng

là thời Pharenhai, chưa có khái niệm nhiệt độ âm. Những ngày thời tiết rất lạnh,

lạnh hơn nhiệt độ của nước đá đang tan thì nhiệt độ ngày hôm đó sẽ được biểu
diễn bằng con số đo lớn hơn 100 rất nhiều. Còn những ngày thời tiết bình thường

nhiệt độ chắc chắn nhỏ hơn nhiệt độ của nước sôi, thì nhiệt độ ngày hôm đó được
biểu diễn bằng con số nhỏ hơn 100 nhưng cũng vẫn lớn hơn 0 (không). Thành thử

thành lập nhiệt giai theo cách của Xenxiut thì bao giờ cũng có thể biểu diễn nhiệt
độ của không khí bằng một số đo lớn hơn 0, kể cả nhiệt độ trong những ngày rất

lạnh, nghĩa là không cần dùng đến nhiệt độ âm. Mãi đến sau khi Xenxiut qua đời

một số bạn của ông mới đưa ra ý kiến đảo ngược nhiệt giai lại như hiện nay.
Người ta cho rằng người có vai trò quyết định trong việc này là Cac phôn Linnê

(Carl von Linné), nhà tự nhiên học Thụy Điển'^1

72