Page 67 - Dạy Học Vật Lý

Anđơ Xenxiut (1701-1744)

VI.5- Anđơ Xenxiut (1701-1744)

Lòi dẫn
Chúng ta gặp nhà khoa học Anđơ Xenxiut trong bài 22, Vật lí 6, khi nói

đến một nhiệt giai do ông tạo ra, gọi là nhiệt giai Xenxiut.

Anđơ Xenxiut, quê hương và gia thế
Anđơ Xenxiut (Anders Celsius) sinh ngày 27 tháng 11 năm 1701 tại thành

phố ơpxala (Uppsala), Thụy Điển. Quê gốc của họ Xenxiut là thị trấn Ovanêcơ
(Ovanảker) thuộc tỉnh Henxinglen (Hălsingland). Ovanêcơ là một thị trấn nhỏ,

yên tĩnh. Ngày nay Ovanêcơ cũng vẫn là thị trấn
nhỏ. Con số thống kê năm 2010 cho biết thị trấn

chi có 212 nhân khẩu. Cái tên họ Xenxiut là đã

được La tinh hóa. (Không riêng gì họ Xenxiut, hồi
đó rất nhiều tên dòng họ ở châu Âu cũng được la

tinh hóa). Tiếng La tinh “celsus” có nghĩa là quả
đồi nhỏ. Vì Ovanêcơ nằm trên quả đồi thấp nên

người trong họ này lấy từ la tinh “celsius” làm tên
họ của mình. Gia đình Xenxiut là một gia đình có
Andres Celsius
truyền thống làm khoa học và đã cống hiến nhiều

nhà khoa học cho đất nước Thụy Điển. Manơt Xenxiut (Magnus Celsius), ông nội
Anđơ Xenxiut là giáo sư toán kiêm thiên văn và Anđơ Xpôlơ (Anders Spole), ông

ngoại là giáo sư thiên văn, tại trường đại học ơpxala. Cha ông, Nin Xenxiut (Nils
Celsius) cũng là giáo sư thiên văn tại trưòng đó.

Còn bản thân Anđơ Xenxiut ngay từ nhỏ đã nổi tiếng thông minh về toán

học, hay như người ta thường nói là cậu bé có “bướu” toán học. Năm 1730,
khi vừa tròn 29 tuổi, Anđơ Xenxiut đã được bổ nhiệm làm giáo sư thiên văn học

67