Page 297 - Dạy Học Vật Lý

Tômat Xavơri (1650-1715)

hải quân. Nhưng Bộ Tư lệnh Hải quân và viên tổng thanh tra Hải quân Hoàng gia

Etmun Đămmơ (Edmund Dummer) đã từ chối xem xét sáng kiến này.

Vì sáng kiến không được sử dụng nên XavoTÌ dành thì giờ cho việc viết
sách, dịch sách. Trong thời gian này ông đã viết quyển Nghề đi biển, những điêu

cần biết và dịch từ tiếng Đức, quyển về vấn đề xây thành lũy của Nam tước van
Côehon (van Coehoom), người Hà Lan.

Có tài liệu viết rằng hình như năm 1702, sau khi được phong quân hàm
Đại úy, người ta cho ông giải ngũ với tư cách như một người loạn trí.

Máy hoi nước XavoTÌ

Mặc dù quá nửa đời người, XavoTÌ làm việc trong quân đội, nhưng công
trình đáng chú ý của ông là sáng chế ra chiếc máy bom nước dân dụng. Lúc ấy

máy bơm nước rất cần dùng trong việc khai thác mỏ. Vì vậy, ở đây ta không nói
đến một Xavơri quân nhân mà nói đến một Xavơri kĩ sư, một Xavơri nhà sáng

chế.
Trên đây ta đã nói Xavơri làm việc ở cục Thương bệnh binh của hải quân,

công việc cụ thể là lo việc thuốc men cho các bệnh viện của hải quân. Để làm việc

đó ông phải có mối quan hệ chặt chẽ với công ti Apôtêkeri (Apothecaries), một
công ti chuyên cung cấp thuốc cho hải quân. Vì vậy ông phải thường xuyên đi

Đacmao (Dartmouth) nơi đặt trụ sở của công ti này. Tại Đacmao ông đã gặp
Tômat Niucômen (Thomas Newcomen), một người lúc ấy cũng đang dồn công

sức vào việc chế tạo chiếc máy bơm nước.

Ngày 02 tháng 7 năm 1698, Xavơri xin cấp bằng sáng chế về chiếc máy
hơi nước. Trong đơn, ông nói là máy dùng để bơm nước trong việc khai thác các

mỏ than nhưng cũng có thể dùng trong nhiều lĩnh vực khác của đời sống. Chiếc
máy này dùng hơi nước, để có hơi nước thì cần phải đun nước, nghĩa là cần phải

có lửa. Vì vậy ông nghĩ rằng suy cho cùng thì đây là chiếc máy dùng sức mạnh

297