Page 230 - Dạy Học Vật Lý

SPBook - vươn tầm tri thức, chắp cánh tương lai

Đã có sự chuyển hóa công thành nhiệt thì một vấn đề được đặt ra một cách
tự nhiên là tìm hiểu xem một đơn vị công thì sinh ra được bao nhiêu nhiệt. Nhưng

trong thực tế người ta thường đặt vấn đề ngược lại là muốn sinh ra môt đơn vị
nhiệt thì cần đến bao nhiêu công. Trong vật lí, đại lượng đó gọi là đương lượng cơ

học của nhiệt.

Giun bắt tay vào việc nghiên cứu đương lượng cơ học của nhiệt trong
trưòng họp quay chiếc máy điện để sinh ra

dòng điện làm nóng dây dẫn. Sau nhiều thí
nghiệm đo đạc tỉ mỉ về công cần thiết, nhiệt

được sinh ra và những hao tổn khác, Giun đã

xác định được đương lượng cơ học của nhiệt
trong trường họp riêng đang xét. Giun quyết

định công bố công trình của mình, nhưng lần
này Giun không công bố ở hội Hoàng gia mà

công bố tại cuộc hội nghị khoa học của hội Vì

Sự Tiến bộ Khoa học Anh quốc tổ chức tại
Tượng Giêm Prexcôt Giun tại trụ sở
Cooc (Cork). Một lần nữa, Giêm lại nhận tòa thị chỉnh Manchextơ

được sự phản ứng của giới khoa học đối với
công trình của mình là sự im lặng. Nhiều tạp chí của Anh cũng không muốn đăng

công trình của Giun.
Tuy thế, Giun vẫn không nản mà còn bắt tay vào việc thực hiện thí nghiệm

thứ hai. Trong thí nghiệm trước, sự liên hệ giữa công và nhiệt phải thông qua yếu

tố trung gian là dòng điện. Trong thí nghiệm lần này, sự liên hệ giữa công và nhiệt
là trực tiếp. Giun cho nước chảy dọc theo một ống hình trụ có những vách ngăn

đục lỗ, khi ra khỏi ống nhiệt độ của nước tăng lên; dù nhiệt độ chỉ tăng lên rất
yếu, nhimg với sự mẫn cảm vốn có, Giun vẫn nhận ra và đo được chính xác sự

230