Page 228 - Dạy Học Vật Lý

SPBook - vươn tầm tri thức, chắp cánh tương lai

trong hoàn cảnh đó và với cái phòng thí nghiệm “nghiệp dư” đó, Giêm đã thu
được những thành tựu đáng kể.

(ì) Gia đình Giun có hai cơ sở sản xuất bia, cơ sở ỉ ờ Xanphooc; đây là cơ sở 2 ở Xtaphot.

Thành tựu đầu tiên Giun thu được từ cái phòng thí nghiệm đó là vào năm
1840. Khi đó Giun khám phá ra hiện tượng khi cho dòng điện chạy qua dây dần

thì dây dẫn bị nóng lên. Giun cho rằng đó là khám phá đáng chú ý nên Giun đã

gửi công trình này đến hội Hoàng gia Luân Đôn. Nhưng người ta lại coi đó là
công trình “tài tử” và xếp vào loại tầm thường, thuộc cỡ bài báo “tỉnh lẻ”. Người

ta chỉ đăng mấy dòng tóm tắt công trình rất sơ sài, coi như một mẩu tin ngắn.
Giun cho rằng đó cũng là điều dể hiểu vì khi ấy bản thân Giun là người chưa có

tiếng tăm gì về nghiên cứu khoa học.
Ba năm sau, năm 1843, dựa vào kết quả của những thí nghiệm đã thực

hiện trong mấy năm trước đó, Giun tuyên bố rằng trong thí nghiệm cho dòng điện

chạy qua dây dẫn mà ông đã thực hiện năm 1840, nhiệt thu được là nhiệt được
sinh ra ở bên trong dây dẫn chứ không phải là nhiệt từ một đoạn khác của dây dẫn

chuyển đến. Nói cách khác đó là nhiệt do dòng điện chạy trong dây dẫn sinh ra.

Đọc đến đây có lẽ có nhiều bạn đọc cảm thấy khó hiểu, vì sao phải cần đến ba
năm trời mới rút ra được cái kết luận đó. Bây giờ thì bạn nào đã học bài 16 Vật lí

9 đều nghĩ rằng ở đây chẳng có gì rắc rối cả, hiện tượng dòng điện sinh ra nhiệt
khi nó chạy trong dây dẫn là điều tự nhiên, đơn giản. Nhưng, thưa các bạn, ở thời

Giun, vấn đề không đơn giản như các bạn nghĩ.
Năm 1783, Ăngtoan Lavoadiê (Antoine Lavoisier) nêu lên lí thuyết nhiệt

nói rằng nhiệt không được sinh ra và cũng không bị huỷ hoại vì một nguyên nhân

ngoại lai nào đó. Theo lí thuyết này thì một vật hay một khu vực nào đó của vật ta
thấy nóng lên là do có sự di chuyển nhiệt từ nơi khác đến. Ngược lại, một vật

228