Page 276 - Các Chuyên Đề Về Nguy Cư Sức Khỏe

2. LÂM SÀNG CỦA BỆNH SỐT RÉT

#

Cơn sốt rét biểu hiện nặng nhẹ tùy thuộc loại ký sinh trùng sốt rét, mật độ

và khả năng miễn dịch của cơ thể người bệnh. Cơn sốt sơ nhiễm thường gặp ở

các đốì tượng mới từ vùng không có sốt rét đến, họ chưa có miễn dịch sốt rét,

nhất trẻ em từ 4 tháng đến 4 tuổi. Tiền triệu của bệnh là mệt mỏi cơ khớp, nhức

đầu, chán ăn, đắng miệng, gai lạnh sống lưng, ngáp vặt, thậm chí một số bệnh

nhân ỉa lỏng, sốt nhẹ (37,5°C). Sốt tảng lên trong vài ngày rồi sốt liên tục 39 -

40°c hoặc dao động không đều. Giai đoạn sau, nếu không được điểu trị, sau 8

đến 15 ngày, sốt chuyển dần thành sốt cơn có 3 giai đoạn: giai đoạn rét, giai

đoạn nóng và vã mồ hôi, sốt có chu kỳ. Thiếu máu là triệu chứng thường xuyên

của bệnh sốt rét. Gan to là do ứ huyết ỏ các xoang mạch. Lách to là dấu hiệu

thường gặp ở bệnh nhân sốt rét. Nguyên nhân của lách to là lách phải tăng

cường chức năng thực bào do hồng cầu bị phá huỷ hàng loạt qua mồi đợt sốt.

Mặt khác, lách to còn do rối loạn thần kinh vận mạch, thần kinh giao cảm, thần

kinh giãn mạch hưng phấn, thần kinh co mạch bị ức chế, kết quả máu vào lách

nhiều hơn bình thường dẫn đến lách to. Sốt rét do p. falciparum có thể dẫn đến

suy thận. Sốt rét thường ít khi biểu hiện ở phổi, phế quản. Tuy nhiên, sốt rét

nặng có thê phù phổi cấp. Sốt rét cũng biểu hiện rối loạn tiêu hoá như nôn, ỉa

chảy, dạ dày và đại tràng đôi khi xung huyết và xuất huyết.

2.1. Thời kỳ ủ bệnh

Tương ứng với giai đoạn ký sinh trùng sốt rét phát triển ở gan và chu kỳ phát

triển vô giới ở hồng cầu. Thời gian ủ bệnh của từng loại ký sinh trùng sốt rét:

- P. falciparum: trung bình 12 ngày, dao động từ 8 đến 16 ngày.

- p. vivax và P. ovale: trung bình 14 ngày, dao động từ 10 đến 20 ngày.

- p. malariae: trung bình 21 ngày, dao động từ 18 đến 35 ngày.

2.2. Cơn sôTt rét sơ nhiểm

Là cơn sốt rét tiên phát, sốt không điển hình, không có chu kỳ, cơn sốt có

thể kéo dài liên miên, bệnh nhân li bì mệt mỏi.

2.3. Cơn sốt rét tái phát

Là những cơn sốt có chu kỳ, có các giai đoạn theo thứ tự sốt rét - sốt nóng -

vã mồ hôi và khát nước. p. falciparum, p. vivax, p. ovale có cơn sốt cách nhật

(48 giờ /1 cơn); p. malariae sốt cách 2 ngày (72 giờ /1 cơn).

2.4. Các thể bệnh

- Thể cụt: chỉ ớn sốt, gai sốt, ngáp không thành cơn, sốt kéo dài 1 đến 2 giờ

trỏ lại. Có khi không điều trị cũng tự cắt cơn. Hay gặp ở bệnh nhân sốt rét

lâu năm đã có một phần miễn dịch sống trong vùng sốt rét lưu hành.

276