Page 277 - Các Chuyên Đề Về Nguy Cư Sức Khỏe

- Thể sốt rét điển hình: sốt rét có 3 giai đoạn và sốt có chu kỳ

- Thể sất rét dai dẳng: sốt lai dai, điều trị hết đợt thuốc vẫn không hết ký

sinh trùng, hoặc dứt cơn 1-2 tuần lại sốt lại. Hay gặp bệnh nhân sốt rét sơ

nhiễm, bệnh nhân suy yếu nhiễm p. falciparum kháng thuốc.

- Thế sốt rét ác tính (SRAT): là một thể sốt rét nguy kịch do p. falciparum

gây ra. Những nguyên nhân chủ yếu của bệnh SRAT là do thiếu ôxy mô,

do suy giảm khả năng chuyên chở ôxy của máu, tổn thương tế bào nội mạc

thành mạch, thay đổi tuần hoàn máu tại chỗ và cả toàn thân dẫn đến hội

chứng suy sụp đa phủ tạng. Tỷ lệ bệnh nhân SRAT/sổt rét thường khá cao

khoảng 5,7% đến 12%.

Gần đây, từ năm 2000 do mạng lưới y tế cơ sở và các điểm kính phát triển,

nên đã phát hiện và điếu trị sớm các bệnh nhân sốt rét, do vậy đã giảm được tỷ

lệ bệnh nhân SRAT và tỷ lệ tử vong do sốt rét.

Các biểu hiện lâm sàng và cận lâm sàng của bệnh nhân SRAT là rối loạn

tâm thần, sốt cao liên tục, nôn nhiều lần, nhức đầu dữ dội và đau toàn thân...

Mật độ ký sinh trùng sốt rét cao. p.falciparum có thể từ 100.000 ký sinh trùng /

ml máu trở lên hoặc gặp thế phân liệt của p. falciparum ở máu ngoại vi.

Các biến chứng của SRAT: SRAT thể não thường hôn mê, thể thận hay

suy thận cấp, rôi loạn nước và điện giải, vàng da, vàng mắt, trụy tim mạch, suy

hô hấp, hạ đưòng huyết, đái huyết cầu tố, xuất huyết tiêu hoá, dưới da và niêm

mạc, thiếu máu nặng...

- Sốt rét đái huyết cầu tố: bệnh nhân sốt rét đái huyết cầu tô" do

P. falciparum gây ra. Bệnh thường gặp tại vùng sốt rét lưu hành nặng và

trên bệnh nhân sốt rét dai dăng, hay tái đi tái lại, hoặc điểu trị sốt rét thất

thường. Bệnh thế hiện bằng tình trạng huyết tán đột ngột, dữ dội, thiếu

máu cấp, vàng da niêm mạc và đái huyết cầu tố, dễ dẫn đến suy thận cấp,

tử vong cao nếu không được điều trị kịp thòi. Diễn biến lâm sàng qua 2

giai đoạn:

+ Giai đoạn khởi phát bệnh nhân biểu hiện các triệu chứng đột ngột

như rét run, sốt cao, kèm theo đau đầu, mệt mỏi, đau ngang thắt

lưng, đau dọc cột sông, có khi đau nhẹ vùng hạ sườn. Một số trường

hợp có thể gặp đến 2- 3 cơn trong 1 ngày. Sau đó bệnh nhân nôn

nhiều lần, dịch đắng, xanh vàng, có khi nôn khan. Tiếp theo là mót

đái, đi nhiều lần, buốt niệu đạo, nưóc tiếu ít, màu bã cà phê, da, niêm

mạc nhợt nhạt nhanh chóng. Bệnh nhân hoảng hốt, lo lắng, bứt dứt

trăn trỏ, vật vã, thiếu oxi.

+ Giai đoạn toàn phát, bệnh nhân tiếp tục sốt rét run hoặc sốt dao

động. Mỗi cơn sốt rét run kéo dài thường đi đôi với cơn tán huyết. Sốt

giảm dần từ ngày thứ hai, thường kéo dài 3 đến 4 ngày. Bệnh nhân

277