Page 266 - Biến Chứng Bệnh Đái Tháo Đường
P. 266
acid béo no (không có nổĩ đôi) và acid béơ không no (bị lấy mất
oxygen, có một hoặc nhiều nối đôi).1 : ‘N '
Phần cơ bản lipid hấp thụ ỏ ruột trpỉig mỗi bữa ân được
vận chuyển trong hệ bạch mạch ruột dưới dạng chylomicron để
sau đó qua ông ngực {ỏ ngã ba tĩnh mạch cảnh - dưởi đòn) và
vòng tuần hoàn chung. Cơ thể loại trừ chylomicron khỏi máu
sau khoảng 1 giò bằng cách đưa qua các mao mạch để vào gan
và mô mõ. Các tế bào nội mạc mao mạch và màng tế bào mõ
rất giầu enzym tên gọi lipoprotein lipase có khả năng thuỷ
phân các triglycerid của chylomicron thành acid béo và
glycerol, acid béo và tế bào mõ, còn glycerol được sản xuất mới
trong tế bào để tái tạo triglycerid ỏ mô mố.
Sự phân giải và tổng hợp mỡ trung tính liên quan chặt chẽ
với chuyển hóa glucose, có nhiều chất chuyển hóa trung gian
chung cho cả hai chat. Bưóc khởi đầu của phân giải mõ trung
tính là tách ba acid béo khỏi glycerol. Các acid béo và glycerol
đi theo con đường chuyển hóa khác nhau. Glycerol carbon đi
vào con đưòng đường phân (do tạo dihydroxyaceton phosphat)
rồi từ đó có thể đi not con đưòng đưòng phân và đi tiếp vào chu
trình Krebs. Ngược lại, glucose có thể cung cấp glycerol để
tổng hợp mõ trung tính.
Acid béo được tích trữ ỏ gan do quá trình phân huỷ
triglycerid và lipid. Sự phân huỷ lipid được điều hoà bởi enzym
nhậy cảm lipid, enzym này tăng hoạt động do tác động của các
hormon catecholamin, cortisol... như vậy các stress hormon
cũng đóng góp vai trò làm tăng acid béo tự do. Insulin là
hormon chủ yếu có khả năng ức chê các hoạt động của enzym
phân huỷ lipid, thiếu hụt insulin máu sẽ dẫn tới phân huỷ
lipid tăng và tăng acid béo tự do. Acid béo tự do trong tế bào
gan ỏ hai dạng. Một là thành triglycerid trong bào tương và
dạng thứ hai là acid béo tự do trong ty lập thể và sẽ bị oxy hóa
thành acetyl CoA dẫn tới tạo thể ceton. Trường hợp insulin
huyết bị thiếu, con đưòng chuyển hóa acid béo tự do tạo thể
ceton ỏ trong ty lạp thể của tế bào gan là chủ yếu, quá trình
270
