Page 174 - Bí Quyết Thi Đậu THPT Quooac Gia Môn Văn

tiếp trong “Tiếng hát con tàu” đã thắp sáng tâm hồn nhà thơ một suy nghĩ thật
đẹp, giàu chất suy tưởng, giàu tính triết lí thể hiện đạo lí của con người qua
tiếng thơ:
“Khi ta ở chi là nơi đất ở
Khi ta đi đất đã hóa tâm hồn!”.
Tiếng gọi: “Khi ta ở” và “Khi ta đi” chứng tỏ nhà thơ đã từng sông và gắn bó
với quê hương Tây Bắc một khoảng thời gian dài. Dù “Khi ta ở" hay “Khi ta đi”,
hoàn cảnh đã đổi thay, quá khứ và hiện tại đã khác rồi nhưng tâm hồn nhà thơ
vẫn không bao giờ thay đổi, mãi mãi vấn vương trong lòng người ra đi bao tình
yêu và nỗi nhớ, chính là lúc: “Đất đã hóa tâm hồn" hình thành bao kỉ niệm. Phải
chăng, đó là đạo lí của con người là thước đo giá trị nhân cách con người. Chúng
ta vẫn thường hiểu rằng, nếu là kẻ “Ăn xổi ở thi”, vô tâm, vô tình, vô nghĩa thì đôl
với họ “Đi là hết" “Đi là mất” là không còn nhớ gì về nơi vùng đất họ đã ở. Và họ
sẽ dửng dưng lạnh lùng vô cảm trước cuộc sôhg đã qua. Như vậy, chỉ có sống bằng
cái tình, cái nghĩa, cái tâm “Nơi đất thì khi xa cách dù không gian thay đổi,
thời gian đổi thay nhưng lòng người ra đi vẫn nhớ về, hồi tưởng về cảnh cũ người
xưa chính là đạo lí của con người, biết: “Uống nước nhớ nguồn”, “Ăn quả nhớ kẻ
trồng cây”.
Với nhà thơ, Tây Bắc là chiến trường xưa, là mồ chôn bao quân thù cướp nước
(Pháp), mà bao năm qua trong kháng chiến, nhà thơ cùng gắn bó trong cuộc
sông và chiến đấu, đầy ắp bao kỉ niệm thì hỏi rằng: “Đi là mắt, là hết được hay
sao\”. Như vậy, “Đất đã hóa tâm hồn” là tiếng gọi của trái tim của lương tâm của
đạo lí mãi mãi là nét đẹp muôn thuở của người nghệ sĩ chân chính, là đạo lí
sống của con người qua mọi thời đại.
2. Phân tích bốn câu còn lại: Nhà thơ nhớ về con người Tây Bắc một thời
kháng chiến.
“..Anh bỗng nhớ em như đông về nhớ rét
Tình yêu ta như cánh kiến hoa vàng
Như xuân đến chim rừng lông trở biếc
Tình yêu làm đất lạ hóa quê hương ...”

(trích “Tiếng hát con tàư' - Chế Lan Viên)
Mạch cảm xúc trong hồn thơ Chê Lan Viên có sự chuyển biến về một cảm
nhận mới, một ý tưởng mới đó là suy nghĩ giữa “Tinh yêu” và “Đất lạ" giàu chất
suy tưởng, tính triết lí với tiếng gọi:
“Anh bỗng nhớ em như đông về nhớ rét
Tình yêu ta như cánh kiến hoa vàng”
Tình yêu bao giờ cũng hiện hình nỗi nhớ với nhiều xúc cảm nhiều cung bậc là
quy luật tình cảm thiêng liêng nhất, đẹp nhâ't của con người khi đã yêu. Càng

173