Page 536 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

là để giành lấy một quyền lực nào đó. Chế độ nào
tốt đẹp đến đâu cũng có nhứng kẻ mượn cớ này cớ
nọ để vi phạm, mưu lợi ích riêng. Chế độ nào cũng
cần người trung thần bởi vì không có chế độ nào
thoát khỏi nạn quan liêu.
Nghiên cứu văn hóa Việt Nam trong quan hệ
với thế giói, tôi thấy một điều lạ. Chỉ trong khoảnh
khắc không đầy mười năm Việt Nam đã đổi mới
được ngôn ngữ, văn học, thơ, nhạc, hội họa, chuyển
từ một mô hình còn mang nhiều ảnh hưỏng của
Nho giáo, và hình thức Trung Hoa sang một mô
hình mới, hiện đại vầ Việt Nam. Tôi chưa thấy sự
đổi mới nhanh đến như vậy ở bất kỳ đâu trong lịch
sử loài người. Cho đến giờ tôi vẫn băn khoăn về
điểm tại sao lời nhạc của Văn Cao, Đặng Thế Phong
- tôi chỉ nhắc hai người đã m ất để khỏi mang tiếng
xu nịnh - có thể hay như thế, trau chuốt đến thế
và có âm hưởng Việt Nam đến thế khi trước đó
không lâu các bài nhạc dân ca lời lẽ bình thường
và các loại nhạc dựa theo nhạc Pháp khá sống sượng
chẳng có chút thi vị nào? Riêng về m ặt ngôn ngữ,
lời của nhạc Văn Cao chính là bản sắc nên thơ của
tiếng Việt chuyển hóa thành lời ca. Trên thế giới
cũng hiếm thấy những lời nhạc hay đến như thế.
Với tư cách một người chuyên về ngôn ngữ học, tôi
thấy chưa ở đâu lời trong nhạc lại công phu, sâu
sắc và hay như trong nhạc Việt Nam từ 1939 đến
1980. Tại sao không thấy một trào lưu đổi mới thi
ca thành công như thơ mới ở châu Á, trong,khi có
những nền văn hóa cao hơn rất nhiều như Ân Độ,

538